Inévitable violence, empathie inaliénable – une vision Fictional Turn des actions du sorceleur dans la prose de Andrzej Sapkowski

Niniejsza praca wpisuje się w nurt przekładoznawstwa nazywany Fictional Turn. Nurt ten zajmuje się utworami fikcjonalnymi zawierającymi motywy tłumaczenia oraz postaci tłumaczy, uważając je za wartościowe źródła teoretyczne do dalszego rozwoju badań nad przekładem. Głównym celem niniejszej pracy jest sprawdzenie, czy, i na ile postać wiedźmina – zawodowego zabójcy potworów i głównego bohatera prozy fantasy Andrzeja Sapkowskiego może być powiązana z sylwetką tłumacza. Wtórnym i doraźnym celem tej pracy jest znalezienie punktów wspólnych na poziomie teorii i metodologii różnorodnych badań prowadzonych dotychczas w ramach Fictional Turn. Poszukiwania metodologiczne wskazują na praktykę jednoczesnego czytania (read together) utworów literackich oraz tekstów filozoficznych i teoretycznych tak, aby odkrywać nowe znaczenia w każdym z nich. Odczytanie Wiedźmina Sapkowskiego przez pryzmat przekładoznawczych pojęć przemocy, empatii, a dodatkowo też narracji pozwala odnaleźć je w prozie i umiejscowić postać wiedźmina w centrum przekładoznawczej problematyki. Taka lektura Wiedźmina zmusza jednocześnie do zastanowienia nad naszym pojmowaniem pojęcia tłumaczenia.

The present work is part of a current in translation studies called Fictional Turn. This current deals with fictional works containing translation motifs and translator characters, considering them as valuable theoretical sources for the further development of translation studies. The main aim of the present study is to examine whether, and to what extent, the figure of the witcher, a professional monster slayer and the main protagonist of Andrzej Sapkowski's fantasy prose, can be linked to the figure of the translator. A secondary and ad hoc aim of this thesis is to find points of commonality between the various studies conducted so far within Fictional Turn at the level of theory and methodology. The methodological search points to the practice of cross-reading (read together) literary works and philosophical and theoretical texts so as to discover new meanings in each. Reading Sapkowski's The Witcher through the prism of translation studies notions of violence, empathy and, additionally, narration makes it possible to find them in the prose and to place the character of the witcher at the centre of translation studies issues. At the same time, such a reading of The Witcher forces us to reflect on our understanding of the concept of translation.

Le présent mémoire s’inscrit dans le Tournant Fictionnel (ou Fictional Turn) en traductologie qui traite les œuvres de fiction qui contiennent les thèmes de la traduction et des traducteurs comme source importante des apports utiles pour développer davantage les études de traduction. Le but du présent travail est, d’abord, de vérifier si le personnage du Sorceleur, tueur de monstres magiques professionnel et héros principal de la série littéraire fantasy d’Andrzej Sapkowski peut être apparenté à la figure du traducteur. L’objectif secondaire et dû au besoin du moment est d'identifier les points communs au niveau des théories et des méthodologies employées dans les études diverses effectuées au sein du tournant. La recherche méthodologique révèle une pratique de « lire ensemble » (read together), ou de la lecture croisée des œuvres littéraires et des ouvrages théoriques ou philosophiques qui permet de déceler des sens nouveaux dans les textes travaillés. La lecture du Sorceleur de Sapkowski à travers les notions traductologiques de la violence, de l’empathie et de la narration permet de les exposer au sein du récit et de placer le sorceleur au centre de ces problématiques propres à la théorie de la traduction. Cette même lecture nous pousse à réévaluer notre perception de l'idée de la traduction.