O strukturach cyberświata

Praca ta podejmuje się omówienia istoty cyberświata z perspektywy antropologiczno-filozoficznej analizy jego istoty. Zauważając niekompletności w dotychczas proponowanych ujęciach, wychodzi od opracowania spójnej teorii znoszącej problem dualizmu przestrzeni i cyberprzestrzeni. Autor redefiniuje pojęcia abstrakcji i mema, osadzając ich nowe rozumienie w dialogu z filozofią hermeneutyczną (zwłaszcza koncepcjami Martina Heideggera i Hansa-Georga Gadamera). Powstałe w ten sposób terminy odnoszą się do podstawowych sposobów wyciągania i podtrzymywania relacyjnego znaczenia (przedstawianego jako płaszczyzna, a nie punkt), a także możliwości jego przekazywania za pomocą tekstów kultury, które nie są już jednak traktowane jako nośniki znaczenia, lecz struktury je graniczące. Określenie struktura ma na celu podkreślenie, że tym wnosi, co wnoszone przez owe teksty jest właśnie syntaktyczna sieć relacji ich elementów, dążąca do podporządkowania sobie stwarzającego się w procesie interpetacji sensu. Wykorzystując teorię abstrakcji do analizy cyberświata, autor wykazuje, że choć źródłem semantycznej wartości jego obiektów jest zespolony z nimi podmiot, to jednak za rekonfigurowanie porządkujących je struktur odpowiadają agenci nie-ludzcy. Celem lepszego zrozumienia funkcjonowania przestrzeni będącej produktem symbiozy tychże z użytkownikami, przeprowadza zestawienie procesowania i rozumienia, czyli dwóch sposobów interakcji z rzeczywistością charakteryzujących działanie komputera i człowieka. Dostrzeżenie radykalnych różnic je dzielących, stanowi punkt wyjścia do naszkicowania zakresu wpływu, jaki oddziaływanie w wirtualnym uniwersum pierwszego, może mieć na szersze pojmowanie rzeczywistości drugiego. Finalnie rozpatrzona zostaje kategoria „przestrzenności” w jej odniesieniu do cyfrowego świata.W celu jej adaptacji do warunków odmiennych od tych z jej pierwotnego pola odniesień, autor wykorzystuje pojęcie „miejsca” przedstawione w eseju Budować, mieszkać, myśleć, konfrontując je jednocześnie z nowym kontekstem, do jakiego jest odnoszone oraz przeciwną wobec niego koncepcją „nie-miejsca” Marca Augé’a.

This paper discusses the essence of the cyberworld from an anthropological and philosophical perspective, aiming to analyze its core nature. Noting gaps in existing approaches, it begins by developing a coherent theory that resolves the problem of dualism between physical space and cyberspace. The author redefines the concepts of abstraction and meme, embedding their new understanding within a dialogue with hermeneutic philosophy, particularly the ideas of Martin Heidegger and Hans-Georg Gadamer. The resulting terms refer to fundamental methods of extracting and maintaining relational meaning, presented as a plane rather than a point, as well as the possibility of transmitting this meaning through cultural texts. These texts are no longer treated as carriers of meaning but as structures that are netting it. The term structure emphasizes that what these texts contribute is precisely the syntactic network of relationships among their elements, aiming to subordinate the meaning created during the process of interpretation. Using the theory of abstraction to analyze the cyberworld, the author demonstrates that while the source of semantic value in its objects lies in the subject intertwined with them, the reconfiguration of the structures organizing them is driven by non-human agents. To better understand the functioning of a space created through the symbiosis of these agents with users, the paper juxtaposes processing and understanding—two modes of interacting with reality characteristic of computers and humans, respectively. Recognizing the radical differences between these modes serves as the starting point for outlining the impact that interaction within the virtual universe of the former may have on the broader perception of reality by the latter. Finally, the paper examines the category of spatiality in its relation to the digital world. To adapt this concept to conditions different from those of its original frame of reference, the author employs the notion of place as presented in the essay *Building, Dwelling, Thinking*, simultaneously confronting it with the new context to which it is applied and with Marc Augé’s opposing concept of non-place.