Zarządzanie ryzykiem niezgodności przez kluby sportowe

Rozprawa doktorska koncentruje się na zagadnieniu systemów zarządzania zgodnością w klubach sportowych na szerokim tle regulacji z zakresu prawa sportowego, w tym tzw. regulacji compliance. Autonomia sportu i wymykanie się regulacji prawa sportowego z zakresu imperium państwa powodują, że otoczenie prawne, w którym funkcjonują organizacje sportowe cechuje się daleko idącą specyfiką. Klub sportowy jako jedna z takich organizacji mierzy się z koniecznością zapewnienia zgodności prowadzonej działalności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz prawem stanowionym przez zwierzchnie organizacje sportowe. Pomimo tego, że polski model regulacji sportu uznaje się za model interwencjonistyczny (choć aktualnie w mniejszym stopniu niż przed wejściem w życie obowiązującej Ustawy o sporcie), to regulacje z zakresu prawa sportowego pochodzące od ustawodawcy są raczej szczątkowe i stanowią wątłą bazę do tworzenia regulacji wewnętrznych przez organizacje sportowe. Pozycja klubu sportowego i jego sytuacja prawna w porównaniu do podmiotów występujących w obrocie jest szczególna. Klub sportowy musi bowiem mierzyć się z równoczesnym istnieniem co najmniej dwóch porządków prawnych: porządku wynikającego z konstytucyjnych źródeł prawa jak i z reguł umownych, będących konsekwencją uznania zwierzchnictwa organizacji sportowych, działających w danym sporcie, które to mogą dowolnie mogą kształtować jego sytuację prawną. Dodając do tego szereg specyficznych ryzyk, na które narażone są kluby sportowe np. ryzyko matchfixingu czy zwiększone ryzyko korupcji, to stwierdzić należy, że kluby sportowe mierzą się z dodatkowymi wyzwaniami związanymi z zapewnieniem zgodności działalności ich organizacji z prawem sportowym (sensu largo, w tym regulacjami stanowionymi przez organizacje sportowe). Działania przez nie podejmowane winny być zaś skierowane na opracowanie i wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem niezgodności z prawem (systemu compliance). Rozdział pierwszy pracy poświęcono zbudowaniu jej siatki pojęciowej. W rozdziale drugim przeprowadzono analizy, mające na celu zbadanie stanu regulacji compliance w Polsce. W rozdziale trzecim opisane zostały regulacje compliance w sporcie. Badanie rozpoczęto od podstawowego aktu regulującego ruch sportowy tj. Ustawy o sporcie. W kolejnym, czwartym rozdziale, analizie poddano poszczególne segmenty tego obszaru – regulacje dotyczące przeciwdziałania dopingowi, korupcji czy matchfixingowi. Zdając sobie sprawę ze specyfiki sportu i jego autonomicznego ukształtowania oraz mając na uwadze fakt, że prawo powszechnie obowiązujące jest tylko wycinkiem regulacji, które mają zastosowanie w sporcie, w rozdziale piątym pracy przedstawiono obowiązki compliance wynikające z wybranych przepisów kreowanych przez organizacje sportowe. Druga część pracy została poświęcona kwestii budowy systemu compliance w organizacji. Przeprowadzone na potrzeby niniejszej pracy badanie empiryczne w postaci ankiety w klubach sportowych i wywiadu w kilku najważniejszych organizacjach sportowych w Polsce zostało opisane w rozdziale szóstym pracy. Badanie służyło wyłącznie celom niniejszej pracy – umożliwiło pozyskanie informacji od praktyków w zakresie zarządzania ryzykiem niezgodności w klubie oraz ułatwiło wyciągnięcie wniosków na przyszłość, w tym, co do proponowanego kształtu systemu zarządzania ryzykiem w klubie sportowym. W rozdziale siódmym przedstawiono uwagi ogólne dotyczące projektowania systemów compliance w organizacjach, głównie w odniesieniu do normy ISO 37301:2021 (Compliance Management Systems). W ostatnim, ósmym rozdziale, przedstawiono propozycję ukształtowania tego systemu w klubie sportowym wraz z praktycznymi wytycznymi, co do jego wdrożenia.

This doctoral dissertation focuses on the topic of compliance management systems in sport clubs in the light of sport law provisions, including compliance regulations. Due to the autonomy of sport and the fact that many sport regulations are not derived from public legislator, the legal environment which sport organizations operate in is peculiar. A sport club as an organization of such faces the necessity to ensure compliance of its activities with generally applicable provisions of law and the provisions established by the head sport organizations. Despite the fact that the Polish model of sport regulation is considered an interventionist model (although to a lesser extent than before enacting the current Act on Sport), regulations in the field of sport law coming from the legislator are rather elementary and constitute a weak basis for creating internal compliance regulations/policies by sports organizations. The position of the sport club and its legal situation in comparison to entities on the market is unique. Sport clubs have to deal with the simultaneous existence of at least two legal orders: the order resulting from the constitutional sources of law and from the recognition of the authority of sport organizations operating in a given sport, which may freely shape its legal situation. Given the specific risks which sport clubs are exposed to, e.g. the risk of match fixing or an increased risk of corruption, sport clubs undoubtedly face additional challenges related to ensuring compliance of their organizations' activities with the sport law (in the broad sense, including regulations set by sport organizations). Actions taken by them should be directed at the development and implementation of compliance risk management system. The first chapter of the thesis is focused on building its conceptual framework. The next chapter analyses the status of compliance regulation in Poland. The third chapter describes the compliance regulations in sport. The analysis began with the essential provisions regulating sport (the Act on Sport). In the next, fourth chapter, particular sports areas are studied – regulations concerning counteracting doping, corruption, match fixing. Being aware of the specificity of sport and its autonomy, and bearing in mind the fact that applicable law is only a part of regulations that apply in sport, chapter five of the work is devoted to compliance obligations resulting from selected provisions created by sport organizations. The second part of the thesis concerns building the compliance system in the organization. The chapter six describes the empirical study conducted for the purposes of this dissertation in the form of a survey in sport clubs and an interview in several crucial sport organizations in Poland. The research was conducted for the sole purpose of the thesis - it has enabled to collect information from practitioners concerning risk management in sport clubs and facilitated drawing conclusions for the future, including the proposed shape of the CMS in sport clubs. Chapter seven presents general remarks on the developing of compliance systems in organizations, mainly in relation to the ISO 37301: 2021 standard (Compliance Management Systems). The final, eighth chapter presents guidelines concerning building and implementing compliance management systems.