“Co tak śmierdzi, co tak wali! Z Mościradza przyjechali!“: Doświadczenie mieszkania w sąsiedztwie ferm przemysłowych. Badanie jakościowe z elementami etnografii i interpretacyjnej analizy fenomenologicznej

Rosnąca świadomość społeczna dotycząca negatywnych skutków ferm przemysłowych na klimat, środowisko, dobrostan zwierząt i zdrowie publiczne sprawia, że ich ekspansja zaczyna być postrzegana jako problematyczna. Mimo to, niewiele badań poświęcono analizie wpływu sąsiedztwa takich ferm na dobrostan i jakość życia mieszkańców wsi oraz ich relacje z miejscem zamieszkania. Celem przeprowadzonego badania jakościowego, opartego na semi-ustrukturyzowanych wywiadach z elementami etnografii i autoetnografii, było zrozumienie, jak mieszkańcy polskich wsi, w których powstały fermy przemysłowe, postrzegają i doświadczają życia w ich pobliżu. Wywiady przeprowadzono z dziewięcioma osobami zamieszkującymi siedem miejscowości w Polsce. Analiza tematyczna wywiadów ujawniła, że problem „miejsc nie do życia” zdegradowanych przez produkcję przemysłową stanowi nie tylko tradycyjny temat psychologii środowiskowej, ale także studium relacji społecznych w społecznościach wiejskich zdominowanych przez ten przemysł. Wskazano na złe traktowanie mieszkańców przez inwestorów oraz eksternalizowanie kosztów środowiskowych na lokalne społeczności. Uciążliwości związane z sąsiedztwem ferm, takie jak odory, inwazje owadów, eutrofzacja i skażenie gleb oraz wód, prowadzą do degradacji wartości całej okolicy, w tym nieruchomości, oraz utraty możliwości rekreacji i prowadzenia innych działalności. Zniszczeniu ulega również społeczna i kulturowa wartość miejsca. Mieszkańcy doświadczają psychologicznych trudności związanych z cierpieniem zwierząt, utratą możliwości godnego życia oraz bezsilnością w egzekwowaniu przepisów i dochodzeniu swoich praw. Życie w pobliżu ferm przemysłowych postrzegane jest jako ekspozycja na różne formy naruszania praw i przemocy, a związane z tym konflikty są często intensywne i nierówne. W konkluzji, badanie wskazuje na potrzebę lepszego prawodawstwa, które uwzględniałoby te problemy i chroniłoby nie tylko prawa zwierząt i środowiska, ale także mieszkańców.

Growing public awareness of the negative impacts of concentrated animal feeding operations on the climate, environment, animal welfare, and public health has led to their expansion being increasingly viewed as problematic. Nevertheless, little research has been devoted to analyzing the impact of living near such operations on the well-being and quality of life of rural residents and their relationship with their place of residence. The aim of this qualitative study, based on semi-structured interviews with elements of ethnography and autoethnography, was to understand how residents of Polish villages where concentrated animal feeding operations have been established perceive and experience life near them. Interviews were conducted with nine individuals from seven different locations in Poland. The thematic analysis of the interviews revealed that the issue of places unfit for living degraded by industrial production is not only a traditional topic of environmental psychology but also a study of social relations in rural communities dominated by this industry. The study highlighted poor treatment of residents by investors and the externalization of environmental costs onto local communities. The nuisances associated with proximity to farms—such as odors, insect infestations, eutrophication, and contamination of soils and water—lead to the degradation of the value of the entire area, including properties, as well as the loss of opportunities for recreation and other activities. The social and cultural value of the place is also destroyed. Residents experience psychological difficulties related to animal suffering, the loss of the ability to live with dignity, and a sense of powerlessness in enforcing regulations and asserting their rights. Living near concentrated animal feeding operations is perceived as exposure to various forms of rights violations and violence, and the conflicts arising from these situations are often intense and unequal. In conclusion, the study points to the need for better legislation that addresses these issues and protects not only animal and environmental rights but also the rights of residents.