Psychiczne mechanizmy odczuwanego stresu i zadowolenia partnerów ze związku w okresie przyjścia na świat pierwszego dziecka

Celem pracy było porównanie wskaźników wybranych obszarów funkcjonowania w relacji, poziomu odczuwanego przez partnerów stresu i zadowolenia ze związku, a także psychicznych mechanizmów kształtowania się tych zjawisk, między parami będącymi w procesie stawania się rodzicami i podobnymi parami nie posiadającymi jeszcze dzieci. Ze względu na złożoność badanej materii, podstawy teoretyczne pracy oparto na przesłankach kilku różnych nurtów i koncepcji: teorii przywiązania, teorii systemowych, teorii stresu i koncepcji wsparcia społecznego. W celu znalezienia odpowiedzi na postawione pytania, przeprowadzono badanie empiryczne na parach będących w~okresie narodzin pierwszego dziecka (N=104) i parach bez dzieci (N=106), o tej samej strukturze rozkładów zmiennych społeczno-demograficznych, charakterystyki formalnej relacji oraz zmiennych intrapsychicznych kobiet i mężczyzn. Pomiar realizowany był w schemacie podłużnym, w dwóch punktach czasu, gdzie dla par stających się rodzicami były to punkty około 3 miesiące przed i 3 miesiące po narodzinach dziecka. Jako zmienne wyjaśniające poziom odczuwanego stresu i zadowolenia ze związku brano pod uwagę zarówno zmienne intrapsychiczne (lęk przed odrzuceniem, unikanie intymności, stopień zróżnicowania Ja, proaktywność radzenia sobie), jak i związane z relacją (otwartość komunikacyjna, adekwatność wsparcia, bliskość). Wszystkie te zmienne mierzone były przy użyciu standaryzowanych kwestionariuszy. Stwierdzono, że stawanie się rodzicem ma pewne negatywne skutki dla kobiet, niekoniecznie zaś krótkookresowo dla mężczyzn. Okres kilku miesięcy okazał się być wystarczająco długi, żeby uwidocznić dynamiczne zmiany w postrzeganiu swoich relacji przez młodych rodziców, jednak niedostatecznie długi, aby ujawnić mniej zauważalny ogólny trend negatywnych zmian, typowy dla niemal wszystkich długotrwałych związków. Jeśli chodzi o mechanizmy psychiczne kształtowania się badanych zjawisk, analiza modeli ścieżkowych wykazała, że specyfika okresu przyjścia na świat pierwszego dziecka wyraża się przede wszystkim w mniejszym znaczeniu zmiennych intrapsychicznych, a większym zmiennych relacyjnych, w kształtowaniu się poziomu bliskości postrzeganej ze strony współpartnera, a także poziomu odczuwanego stresu i zadowolenia ze związku. Zmiany mechanizmów psychicznych związane ze stawaniem się rodzicami są pewnego rodzaju procesem, który zaczyna się już w okresie oczekiwania na dziecko, a nie dopiero po jego narodzinach.