Płynność pojęć. Próba interpretacji “Sein und Zeit”.

W rozprawie, odnoszą się do różnych sposobów interpretacji Sein Und Zeit, przekonuję, że lepiej postrzegać postrzega opisywane przez Heideggera opozycje jako dialektycznie w siebie przechodzące niż jako sztywne i całkowicie się wykluczające. Ta ,,dialektyczna” interpretacja sytuuje wczesnego Heideggera w nurcie szeroko rozumianego dziedzictwa Heglowskiego. W toku rozważań próbuję też pokazać, co oznaczają i jak ze sobą współgrają pewne kluczowe dla wczesnego Heideggera kategorie – w tym przede wszystkim kategoria możliwości. Bronię przy tym interpretacji Heideggerowskiej czasowości właściwej jako czasu rzetelnie (autentycznie) wykonywanej ludzkiej pracy i aktywności i argumentuję, że nie należy natomiast rozumieć owej czasowości jako całkowicie od tej pracy i aktywności oderwanej.W rozdziale pierwszym zajmuję się opozycją rzeczy i narzędzia. Pokazuję, że oba te sposoby istnienia płynnie w siebie przechodzą, i że istnieje złożona sfera pomiędzy nimi, szukam także wzmianek o tej sferze w Sein und Zeit. Następnie próbuję propozycje takiej sfery,,pomiędzy” odnaleźć u Hegla i Levinasa, i konfrontuję ich koncepcje z wizją Heideggera. W rozdziale drugim piszę o wzajemnej relacji kategorii możliwości i niemożliwości. Po wstępnym określeniu, co możliwość u Heideggera oznacza, skupiam się na relacji możliwości czystej i możliwości niemożliwości. Odnoszę się do opisów lęku i bycia-ku-śmierci i próbuję pokazać, co owe bycie-ku-śmierci ma oznaczać. Następnie zajmuję się wzajemnym stosunkiem u Heideggera takich pojęć jak: możliwość, realizacja (tu odwołuję się polemicznie do koncepcji Müller-Lautera), oczekiwanie, wybieganie. Na koniec wracam do kwestii, jak mają się do siebie możliwość i niemożliwość (i jaką rolę gra tu bycie-ku-śmierci). W rozdziale trzecim spoglądam na relację możliwości i niemożliwości od innej strony: ważnym kontekstem staje się tu gra między porządkami u Kanta i Kafki. Próbuję pokazać, jak opisywana przez nich gra daje nam nowe spojrzenie na grę między możliwością a niemożliwością u Heideggera. W rozdziale czwartym odnoszę się od opisywanego przez Heideggera w wykładach z roku akademickiego 1929/30 nastroju nudy. Omawiam trzy jej rodzaje i próbuje pokazać, jak ten - drugi po lęku – nastrój fundamentalny wpływa na obraz gry między egzystencją rzetelną a nierzetelną (autentyczną a nieautentyczną). Przy okazji porównuje nudę i lęk i odnoszę oba do jednej z najważniejszych Heideggerowskich pojęć, opisujących czasowość: okamgnienia.W rozdziale piątym zajmuje się pojęciem okamgnienia szerzej. Pokazuję jego relację do kilku innych istotnych czasowych koncepcji w Sein Und Zeit (a także relację do analogicznego pojęcia u Kierkegaarda). Przy okazji zarysowuję szkic tego, jak okamgnienie modyfikuje nierzetelny modus teraźniejszości – uwspółcześnianie (Gegenwärtigen). Daje mi to podstawę do dalszego dowodzenia, jak na podstawie czasowości nierzetelnej tworzy się rzetelna.W tym kierunku idę w rozdziale szóstym, przedstawiając projekt ,,czasowości pośredniej”. Byłaby to czasowość właściwa, rozumiana jako pośrednia między rozproszeniem Das Man, a rozpadem sensu w lęku. Równocześnie byłaby to czasowość codziennej – choć nie każdej, tylko tej wykonywanej rzetelnie – ludzkiej pracy i aktywności.Na zakończenie odnoszę się do niektórych problemów z moją interpretacją, stawiam też tezę, że wynikają one częściowo z (podnoszonego przez licznych interpretatorów, choćby Habermasa czy Bubera) niedopracowania przez Heideggera w Sein und Zeit opisów wspólnotowego wymiaru egzystencji Dasein.

In my thesis, which refers to different ways to read Heidegger’s Sein und Zeit, I argue that it is more effective to understand Heideggerian oppositions as dynamic dialectical positions instead of being conceived of as rigid distinctions that are mutually exclusive. This “dialectical” interpretation locates Heidegger in widely understood Hegelian lineage. I also endeavor to show how some of the vital early-Heideggerian categories—especially the categories of possibility and impossibility—work with each other. And I defend an interpretation of eigentlich Zeitlichkeit as the temporality of authentic human work and praxis, which means that one cannot and should not understand eigentlich Zeitlichkeit as totally detached from such praxis.In Chapter One I discuss the thing/tool opposition. In this analysis, I demonstrate how these two modes of existence relate to one another. In this effort, I endeavor to mobilize conceptualizations drawn from the work of Hegel and Levinas in order to complicate and question Heidegger’s vision.In Chapter Two I discuss the relation between the categories of possibility and impossibility. After a preliminary description of what possibility means in Sein und Zeit, I concentrate on the relation between pure possibility and the possibility of impossibility. At this point, I refer to Heidegger’s analysis of being-towards-death and show what this concept of being-toward-death means. Then I discuss the relationship between different Heideggerian categories, such as possibility, realization (and here I offer a critique of Müller-Lauter), anticipation, and running-forward-towards-something. Finally I address the question of how the categories of possibility and impossibility work together and what role being-towards-death plays in their relationship.In Chapter Three I consider the possibility-impossibility relationship from different point of view. In this case, the important references are Kant and Kafka and the interaction between two orders that they describe. In particular, I try two show how this interaction allows us to see the Heideggerian game of possibility and impossibility in a brand new way.In chapter four I consider two of Heidegger’s lectures from 1929/30 and the concept of boredom that he elaborates there. I discuss three types of boredom, and I try to show, how this fundamental mood influences our understanding of the interaction between authentic and inauthentic modes of existence. I also compare boredom and fear and combine them with another vital Heideggerian category of temporality: Augenblick, (blink of the eye, moment).In Chapter Five, I take up and investigate this concept of Augenblick. I show its connection to some of the other crucial concepts of temporality in Sein und Zeit (and also to a parallel concept in Kierkegaard’s thought). I also try to sketch a vision of how the Augenblick modifies the inauthentic mode of the “now” or what Heidegger calls the Gegenwärtigen. This demonstrates how it is possible for authentic temporality to emerge from the inauthentic mode (and on the basis of inauthentic temporality).I further pursue this effort in Chapter Six, presenting the idea of “mediated temporality.” This, I argue, comprises authentic temporality understood as mediating between Das Man’s dissipation and the destruction of the sense of fear. At the same time, I show how this alternative would be the temporality of common, everyday human work and praxis as authentically performed.At the end I discuss few of the problems with my interpretation and assert that they are, at least partially, a result the fact that in Sein und Zeit (as many interpreters, including Buber and Habermas, have already pointed out), Heidegger did not adequately elaborate on the description of the social-dimension of Dasein’s existence.