Koncepcja kwalifikacji prawno-podatkowej pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych na przykładzie regulacji w prawie francuskim i polskim

STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ mgr Mai Czarzasty-Zybert pod tytułem „Koncepcja kwalifikacji prawno-podatkowej pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych na przykładzie regulacji w prawie francuskim i polskim” Głównym celem pracy jest analiza modelu prawnego pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych, kwalifikacja prawno-podatkowa pojęcia pozwolenia na emisję gazów cieplarnianych, w tym próba jego definicji niezbędnej dla obrotu prawnego w zakresie prawa finansowego. Tłumaczenie oryginalnej angielskiej wersji Dyrektywy 2003/87/WE na język polski pozwala na stosowanie zamiennie pojęcia „uprawnienia” do emisji gazów cieplarnianych z „pozwoleniem” do emisji gazów cieplarnianych. Podstawowe akty dotyczące zmian klimatu - Protokół z Kioto oraz Dyrektywa 2003/87/WE nie określiły charakteru prawnego uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. To pominięcie wydaje się być celowe, aby państwa członkowskie mogły uregulować tę problematykę samodzielnie. Dyrektywa 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych („Dyrektywa MiFID II”) stanowi, że uprawnienia do emisji powinny być uznane za instrumenty finansowe. Zmiana ta została wprowadzona jedynie w drodze rozszerzenia Załącznika I, Sekcji C dotychczasowej Dyrektywy MiFID o nowy punkt 11, w którym dopisana została kolejna kategoria instrumentów finansowych obejmująca uprawnienia do emisji. Analiza natury prawnej uprawnienia na emisję z punktu widzenia historycznego stanowi rozdział I pracy. W tym rozdziale wskazano na to, jak wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery doprowadził do nieodwracalnych zmian klimatycznych na skalę globalną, co spowodowało, iż rządy państw podjęły wspólną walkę na arenie międzynarodowej o ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. W rozdziale II pracy zwrócono uwagę na istotną rolę Unii Europejskiej w międzynarodowych negocjacjach prowadzących do powstania Protokołu z Kioto w 1997 r. i Dyrektywy 2003/87/WE. Dyrektywa 2003/87/WE ustanowiła program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty. Celem jego jest promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób opłacalny i ekonomicznie efektywny. Prawodawca europejski nie podjął się szczegółowego wskazania prawnego charakteru uprawnień do emisji. W związku z brakiem kwalifikacji prawnej uprawnień do emisji oraz ich podatkowych regulacji, same uprawnienia do emisji stały się przedmiotem oszustw podatkowych tzw. oszustw karuzelowych w krajach UE. Zjawisko oszustw karuzelowych w zakresie VAT stało się powszechne po zniesieniu barier celnych pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi, tj. z dniem 1 stycznia 1993 r. Remedium na oszustwa karuzelowe miało być wprowadzenie fakultatywnego i tymczasowego stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia zawartego w Dyrektywie Rady 2010/88/UE. W związku z ominięciem w dokumentach międzynarodowych tematu kwalifikacji prawnej uprawnień do czasu wprowadzenia Dyrektywy MiFID II, francuski ustawodawca uznał za konieczne opracowanie definicji prawnej pozwoleń na emisję. Analizuję ją w rozdziale IV i V pracy. W większości państw członkowskich objętych systemem handlu emisjami, w tym w Polsce, nie ma prawnej definicji uprawnień do emisji. Dlatego też rozdział VI pracy poświęcony został polskiemu ustawodawstwu w zakresie systemu handlu emisjami. Specyfiką polską jest kwestia wykorzystania instrumentu uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych, jako służącego wyłudzeniom zwrotu VAT, co szczegółowo jest opisane w rozdziale VII pracy. W rozdziale VIII pracy podjęto próbę określenia, do jakiej kategorii praw należy zakwalifikować uprawnienia do emisji lub przynajmniej cechy jakiej (jakich) kategorii praw uprawnienia do emisji wykazują w największym stopniu. To prawo nowego typu posiada następujące cechy: • jest dobrem; • jest zamienne; • jest zużywalne; • jest prawem imiennym jako przedmiot zarejestrowany na koncie otwartym w imieniu każdej osoby posiadającej uprawnienie do emisji. Ostatnie trzy podrozdziały zostały poświęcone kwalifikacji uprawnień do emisji jako quasi niematerialnemu dobru ruchomemu i wynikających z niej konsekwencji prawnych. Praca doktorska przygotowana została z uwzględnieniem stanu prawnego na dzień 1 stycznia 2019 r.

SUMMARY OF THE DOCTOR’S THESIS of Maja Czarzasty-Zybert, Master of Law under the title "The concept of legal and tax qualification of greenhouse gas emission allowances on the example of regulations in French and Polish law" The main purpose of the thesis is to analyze the legal model of greenhouse gas emission allowances, legal and tax qualifications of the concept of emission allowance, including an attempt to define it necessary for legal transactions in the field of financial law. The translation of the original English version of Directive 2003/87/EC into Polish allows the term "greenhouse gas emissions allowances" to be used interchangeably with "greenhouse gas emissions permits". Basic acts regarding climate change - The Kyoto Protocol and Directive 2003/87/EC did not specify the legal nature of greenhouse gas emission allowances. This omission seems to be expedient so that Member States can regulate this issue themselves. Directive 2014/65/EU on markets of financial instruments ("MiFID II Directive") provides that emission allowances should be considered financial instruments. This change was introduced only by extending Annex I, Section C of the current MiFID Directive by a new point 11, in which another category of financial instruments including emission allowances was added. An analysis of the legal nature of emission allowances from a historical perspective provided by chapter I of this paper. This chapter indicates how the increase in emissions of pollutants into the atmosphere had led to irreversible climate change on a global scale, which took the governments to undertake joint effort on the international scene to reduce greenhouse gas emissions to the atmosphere, by means of legal and financial mechanisms. The chapter II of the paper draws attention to the important role of the European Union in international negotiations leading to the creation of the Kyoto Protocol in 1997 and Directive 2003/87/EC. Directive 2003/87/EC established a scheme for greenhouse gas emission allowances trading within the Community. Its purpose is to promote the reduction of greenhouse gas emissions in a cost-effective and economically efficient manner. The European legislator has not undertaken a detailed indication of the legal nature of emission allowances. Due to the lack of legal qualification of emission allowances and their tax regulations, emission allowances themselves have become the subject of tax fraud the so-called carousel fraud in EU countries. The phenomenon of carousel fraud in the field of VAT became common case after the lifting of customs barriers between individual Member States, i.e. from 1 January 1993. The remedy for carousel fraud was to be the introduction of the optional and temporary application of the reverse charge mechanism contained in Directive 2010/88/EU. Due to the fact that the legal classification of allowances had been omitted in international documents until the MiFID II Directive was introduced, the French legislator considered it necessary to develop a legal definition of emission permits. I analyze it in chapter IV and V of the thesis. In most Member States covered by the emissions trading scheme, including Poland, there is no legal definition of emission allowances. Therefore, chapter VI was dedicated to Polish legislation in the field of the emissions trading system. The negative polish specificity is the issue of using emission allowances instrument as defraudation for VAT refunds, as described in detail in chapter VII of the thesis. The chapter VIII of the thesis attempts to determine to which category of law, emission allowances should be classified or at least the characteristics of what category/categories of law, emission rights are closest to. This new type of right has the following features: • is good; • is convertible; • is consumable; • is a registered right as an object registered on the account opened on behalf of every person with emission allowances. The last three subchapters have been dedicated to the qualification of emission allowances as quasi-intangible, movable property and the legal consequences resulting from. The doctor’s thesis was prepared taking into account the legal status as of January 1, 2019.