Procesy samokontroli a poczucie własnej skuteczności u dzieci z objawami impulsywności-nadaktywności i nieuwagi

Przekonania o własnej skuteczności pełnią ważną rolę w rozwoju i adaptacji dziecka: wpływają na wzorce myślenia, procesy motywacyjne, funkcjonowanie emocjonalne oraz dokonywane wybory. W związku z tym, że ważne znaczenie dla kształtowania się tych przekonań pełnią zdolności do samokontroli, możemy przypuszczać, że dzieci z objawami impulsywności-nadaktywności i nieuwagi oraz/lub małą sprawnością funkcji wykonawczych mają trudności w budowaniu silnych przekonań o własnej skuteczności. 102 dzieci z wysokim nasileniem objawów impulsywności-nadaktywności i nieuwagi obserwowanych przez rodziców oraz 62 dzieci z niskim natężeniem tych objawów wzięło udział w badaniu sprawności funkcji wykonawczych, zdolności poznawczych (werbalnych i wizualno-przestrzennych) oraz siły przekonań o własnej skuteczności w czterech sferach: nauce, samokontroli, regulacji negatywnych emocji, pozytywnym nastawieniu wobec siebie i świata. Rodzice i nauczyciele wypełnili skale obserwacji dotyczące nasilenia objawów impulsywności-nadaktywności i nieuwagi oraz skale autorstwa T. Achenbacha dotyczące natężenia objawów eksternalizacyjnych i internalizacyjnych, funkcjonowania społecznego, osiągnięć w nauce oraz poziomu adaptacji w szkole. Z przeprowadzonego badania wynika, że dzieci z różnymi profilami sprawności funkcji wykonawczych, zdolności poznawczych, objawów impulsywności-nadaktywności i nieuwagi oraz objawów współwystępujących (eksternalizacyjnych oraz internalizacyjnych) różnią się siłą przekonań o własnej skuteczności w nauce oraz samokontroli. Przekonania o własnej skuteczności wiążą się ze sprawnością funkcji wykonawczych, nasileniem objawów impulsywności-nadaktywności i nieuwagi, objawów eksternalizacyjnych, poziomem adaptacji, osiągnięciami w nauce -- siła i kierunek związku jest zróżnicowany w zależności od sfery, której dotyczą przekonania o własnej skuteczności. Uzyskane wyniki mają znaczenie dla planowania diagnozy, terapii i edukacji dzieci z objawami impulsywności-nadaktywności i nieuwagi.