Wyobrażenia i rzeczywistość przestępczości w piosenkach, prasie i statystykach II RP na przykładzie Warszawy

Praca podejmuje temat wyobrażeń i rzeczywistości przestępczości w Warszawie w okresie II Rzeczypospolitej, analizując ją na podstawie materiałów prasowych, folkloru miejskiego oraz danych statystycznych. Jej celem jest ukazanie, w jaki sposób różne źródła kształtowały obraz przestępczości, a także skonfrontowanie tego obrazu z rzeczywistymi danymi i analizami badaczy. Autor zwraca uwagę na istotny wpływ wyobrażeń, wynikających z interpretacji źródeł i przekonań badaczy, na narrację historyczną, przyjmując założenie, że historia jest w dużej mierze nauką o wyobrażeniach. Pierwszy rozdział pracy skupia się na analizie warszawskiego rynku prasowego w okresie II RP, szczególnie Gońca Warszawskiego, który odgrywał istotną rolę w kreowaniu wyobrażeń o przestępczości. Autor wskazuje, że artykuły prasowe często sensacyjnie przedstawiały zdarzenia kryminalne, co wpływało na odbiór społeczny tych wydarzeń. Drugi rozdział bada wpływ folkloru miejskiego, analizując teksty piosenek z lat 1920–1939, które idealizowały życie przestępcze, nadając mu romantyczny charakter. Wyobrażenia te kształtowały specyficzny obraz miejskiego półświatka, odległy od rzeczywistości. Trzeci rozdział przedstawia dane statystyczne dotyczące przestępczości w Warszawie, które pozwalają na weryfikację obrazu przestępczości kreowanego przez prasę i folklor. Wskazuje na dominację drobnych przestępstw, takich jak kradzieże czy włamania, i neguje tezę o istnieniu kodeksu honorowego wśród przestępców. W toku analizy autor podważa popularne przekonanie, że przestępczość w II RP była wyłącznie wynikiem biedy, argumentując, że miała ona charakter bardziej złożony. Zwraca uwagę na wpływ frustracji, marginalizacji społecznej i problemów strukturalnych, które sprzyjały powstawaniu zjawisk patologicznych. W pracy podkreślono także rolę romantyzacji przestępczości w kulturze masowej, która nie oddaje realiów tamtego okresu. Praca ukazuje, że rzeczywistość przestępczości w Warszawie II RP była znacznie bardziej zróżnicowana, niż wynika to z popularnych wyobrażeń. Statystyki wskazują na dominację przestępstw przeciwko mieniu, a brutalne zbrodnie były raczej marginalne. Folklor miejski i prasa tworzyły jednak obraz przestępczości pełen dramatyzmu i heroizmu, co ugruntowało się w świadomości społecznej. Wnioski pracy sugerują, że przestępczość była wypadkową zarówno trudnych warunków społeczno-ekonomicznych, jak i świadomych wyborów życiowych jej sprawców, co prowadziło do jej romantyzacji w kulturze.

The study explores the perceptions and realities of crime in Warsaw during the Second Polish Republic, analyzing it through press materials, urban folklore, and statistical data. Its aim is to show how various sources shaped the image of crime and to compare this portrayal with actual data and scholarly analyses. The author emphasizes the significant role of perceptions, stemming from the interpretation of sources and researchers’ beliefs, in shaping historical narratives, adopting the premise that history is largely a study of perceptions. The first chapter focuses on analyzing Warsaw's press market during the Second Polish Republic, particularly Goniec Warszawski (The Warsaw Courier), which played a crucial role in shaping perceptions of crime. The author highlights that press articles often sensationalized criminal events, influencing public opinion about these occurrences. The second chapter examines the impact of urban folklore by analyzing song lyrics from 1920 to 1939, which idealized criminal life, imbuing it with a romanticized character. These perceptions crafted a specific image of the urban underworld, far removed from reality. The third chapter presents statistical data on crime in Warsaw, enabling the verification of the portrayal of crime created by the press and folklore. The data reveal a prevalence of petty crimes, such as thefts and burglaries, while refuting the notion of a code of honor among criminals. Through this analysis, the author challenges the common belief that crime in the Second Polish Republic was solely a result of poverty, arguing instead for a more complex understanding. Attention is drawn to the effects of frustration, social marginalization, and structural problems, which fostered pathological behaviors. The study also underscores the role of romanticizing crime in mass culture, which misrepresented the realities of the time. The work demonstrates that the reality of crime in Warsaw during the Second Polish Republic was much more diverse than popular perceptions suggest. Statistics indicate a dominance of property crimes, while violent offenses were relatively rare. Nevertheless, urban folklore and the press contributed to an image of crime imbued with drama and heroism, leaving a lasting impression on public consciousness. The study concludes that crime was influenced by both challenging socio-economic conditions and the conscious life choices of its perpetrators, which led to its romanticization in culture.