Motyw śmierci i umierania we współczesnej powieści hindi

Niniejsza rozprawa stanowi próbę analizy współczesnej powieści hindi pod względem jej zainteresowania tematem śmierci i umierania. Przyświecać nam będzie myśl Michaela Vovelle’a o tym, że „całe społeczeństwo da się w jakiś sposób ocenić czy osądzić po jego stosunku do śmierci”1 . Wszystkie przebadane przez nas utwory stanowią przykłady literatury o śmierci, poczynając od pierwszego utworu, który uznajemy za powieść współczesną – Krowy na ofiarę (Godān; 1936)2 Premćanda (Premcand; 1880–1936). W toku naszych rozważań postaramy się udowodnić, że „współczesność” powieści hindi przejawia się w realizmie opisu i postaci, a jednym z jej ważnych elementów jest deheroizacja bohatera i jego losu, także, w dużym stopniu, deheroizacja jego śmierci. Po roku 1936 śmierć zaczęto przedstawiać również za pomocą innych środków, w takich stylistykach i nurtach jak naturalizm, fantastyka, makabra i egzystencjalizm. Śmierć nie zawsze była bowiem rozumiana dosłownie, jako zjawisko fizjologiczne, lecz stanowiła symbol problemów społecznych czy alienacji jednostki we współczesnym świecie. Dużemu zainteresowaniu motywami tanatologicznymi w literaturze, zwłaszcza w powieści współczesnej, towarzyszy jednocześnie niewielka liczba opracowań dotyczących gatunku powieściowego. Dostępne na rynku prace na temat literatury hindi po roku 1936 są w znakomitej większości badaniami historycznym lub dotyczą dokonań wybranego autora.