Zatrudnienie przyjazne rodzinie a stanowisko związków zawodowych wobec inicjatyw rządowych w zakresie godzenia ról zawodowych i rodzinnych po 2015 roku

Celem pracy jest przedstawienie stanowiska polskich związków zawodowych na rzecz zapewnienia równowagi praca-rodzina w obliczu narastającego konfliktu w godzeniu ról życia rodzinnego oraz zawodowego. Związki zawodowe są rozumiane jako organizacje reprezentujące interesy pracowników. Czy zatem również w swoim działaniu znajdują przestrzeń na reprezentowanie interesów rodzin tych pracowników? W jaki sposób organizują swoje działania oraz jaka, była reakcja na zmiany, które zaszły w polskiej polityce rodzinnej po 2015 roku? Dla realizacji wymienionych celów badań postawiłem trzy pytania badawcze: 1. Jak badani związkowcy oceniają inicjatywy rządu w latach 2015-2023 na rzecz godzenia pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi? 2. Czy oba związki zawodowe same podejmowały w latach 2015-2023 inicjatywy na rzecz łagodzenia konfliktu praca/dom? 3. Jak respondenci (badani związkowcy/czynie) oceniają wdrażanie rozwiązań proponowanych przez związki zawodowe w latach 2015-2023 na rzecz zatrudnienia przyjaznego rodzinie? W pracy dyplomowej odpowiedziałem na postawione pytania badawcze. W świetle zebranego materiału badawczego w postaci analizy dokumentów, wyników badań naukowych, raportów oraz wywiadów z przedstawicielami NSZZ Solidarności i OPZZ w odpowiedzi na pierwsze pytanie badawcze należy stwierdzić, że rodzina i polityka rodzinna jest przedmiotem zainteresowania obu związków zawodowych objętych badaniem. Zmiany dokonane po 2015 r. w polskim ustawodawstwie społecznym na rzecz rodziny zostały ocenione pozytywnie przez oboje moich rozmówców. Przy czym respondenci wskazali na luki w dotychczasowej polityce rodzinnej, zwłaszcza na niedobór żłobków, w tym żłobków zakładowych i brak właściwych instrumentów, które zachęcałyby prawodawców do ich tworzenia. Wskazano też na potrzebę rozszerzenia programu „Rodzina 500+” na osoby powyżej 18. roku życia, które nadal pobierają naukę, zamiast bezwarunkowego charakteru tego świadczenia i uzależnienia jego pobierania od dochodu. W odpowiedzi na drugie pytanie ustaliłem, że pracownicy zrzeszeni w „Solidarności” podnoszą kwestię konfliktu na osi praca-rodzina, w szczególności są to najmłodsi pracownicy posiadający dzieci. Związek podejmuje działania na rzecz redukcji konfliktu praca-rodzina, zwłaszcza jest to promowanie elastycznego czasu pracy w regulaminach pracy i różnych form pracy zdalnej. Jednak niewiele zakładów pracy faktycznie wdraża programy równowagi praca-rodzina. Natomiast związek zawodowy nie ma kompetencji dotyczących dokonywania zmian systemowych w tym zakresie, gdyż jest to prerogatywa rządu. W odpowiedzi na trzecie pytanie badawcze udało się ustalić, że silnie wybrzmiewa potrzeba dalszego rozwijania instytucjonalnych form opieki nad dzieckiem, zwłaszcza żłobków publicznych. OPZZ oraz NSZZ „Solidarność” jako związki zawodowe reprezentują interesy pracowników oraz ich rodzin i dostrzegają potrzebę dalszego rozwijania wsparcia modelu ekonomicznego rodziny z obojgiem pracujących rodziców.