Postać Górskiej Staruchy (Yamauba) w folklorze i kulturze popularnej Japonii

Niniejsza praca licencjacka poświęcona jest analizie postaci Yamauby, jednej z najciekawszych postaci japońskiego folkloru, oraz jej ewolucji w sztuce i kulturze popularnej Japonii na przestrzeni wieków. Yamauba, znana również jako Górska Starucha, to mityczna postać o rożnych twarzach—od złowrogiej wiedźmy po opiekuńczą postać matki. Praca opiera się na metodologii analizy folklorystycznej, która pozwala na zrozumienie, jak mityczne wierzenia kształtują tożsamość kulturową oraz jak są reinterpretowane w kontekście nowożytnym. Analizie poddano m.in. średniowieczne opowieści mukashibanashi, teksty sztuk teatralnych nō (Yamamba i Kurozuka) oraz kabuki ( Komochi Yamauba), a takżedzieła malarskie Kitagawy Utamaro i Nagasawy Rosetsu. Szczególny nacisk położono na rolę Yamauby jako symbolu kobiecości w japońskiej kulturze, gdyż jej postać ukazuje ambiwalentne podejście do kobiet w społeczeństwie japońskim.

The authoress analyzes the figure of Yamauba, one of the most interesting figures of Japanese folklore, and her evolution in Japanese art and popular culture. Yamauba, also known as the Mountain Crone, is a mythical figure with multiple interpretations, from a malevolent witch to a caring mother figure. The thesis is based on the methodology of folklore analysis, which allows for understanding how mythical beliefs shape cultural identity and how they are reinterpreted in the modern context. The analysis includes medieval mukashibanashi tales, texts of Noh (Yamamba and Kurozuka) and Kabuki (Komochi Yamauba) plays, as well as paintings by Kitagawa Utamaro and Nagasawa Rosetsu. Particular emphasis is placed on examining the role of Yamauba as a symbol of femininity in Japanese culture, showing how her figure reflects the ambivalent attitudes towards the role of women in society.