Konfederacja barska i pierwszy rozbiór Polski w gazetkach rękopiśmiennych i Pamiętnikach Jędrzeja Kitowicza

Niniejsza praca podejmuje tematykę konfederacji barskiej i pierwszego rozbioru w gazetkach rękopiśmiennych i Pamiętnikach Jędrzeja Kitowicza. W pierwszym rozdziale prezentuję sylwetkę autora. W następnym próbuję ustalić źródła informacji Kitowicza. W kolejnych rozdziałach zaś pokazuję, co Kitowicz wiedział o konfederacji barskiej, jaki miał stosunek do króla Stanisława Augusta oraz pierwszego rozbioru Polski. W pracy rozważam, w jaki sposób Kitowicz opisuje i ocenia konfederację barską i pierwszy rozbiór, jaki jest jego stosunek do króla Stanisława Augusta. Zastanawiam się również nad tym, czy informacje podane przez autora mogą być uznane za wiarygodne źródło historyczne. Autor gazetek rękopiśmiennych i Pamiętników korzystał z różnorodnych materiałów źródłowych. Analiza jego utworów wykazała, że niejednoznacznie oceniał konfederację barską. Z jednej strony doceniał waleczność i poświęcenie konfederatów, z drugiej jednak zwracał uwagę m.in. na nieudolność dowódców, uleganie złudnym nadziejom czy dezorganizację, jaką konfederacja wywołała w państwie. Ciekawy jest również stosunek Kitowicza do króla Stanisława Augusta. Autor często zarzucał mu bierność i współpracę z Rosją, z drugiej jednak pokazywał miłosierdzie króla względem porywaczy. Odnośnie pierwszego rozbioru Kitowicz zwracał uwagę na istotne fakty, jak m.in. coraz większą obecność obcych wojsk w kraju i cierpienie, jakie z ich strony spotykało miejscową ludność. Docierały do niego również informacje o podpisywanych traktatach rozbiorowych. Był on jednak mocno pogubiony w tych informacjach, nie miał bowiem narzędzi, by je zweryfikować. Informacje Kitowicza co do najważniejszych zdarzeń w większości przypadków znajdują potwierdzenie u historyków, nieprecyzyjne okazują się natomiast jego ustalenia co do szczegółów np. nazwisk generałów, liczby uczestników zdarzeń, nazw miejscowości itp.

This work deals with the subject of the Bar Confederation and the First Partition in handwritten newspapers and the Diary of Jędrzej Kitowicz. In the first chapter of this work, I present the author's profile. In the next one I try to show the sources of Kitowicz's information. In the following chapters, I present what Kitowicz knew about the Bar Confederation, what his attitude towards King Stanisław August and the first partition of Poland was. In the work I attempt to show how Kitowicz describes and evaluates the Bar Confederation or the First Partition, and what his attitude towards King Stanisław August is. I also reflect on the fact whether the information provided by the author can be considered a reliable historical source. The author of handwritten leaflets and memoirs used a variety of source materials. An analysis of his works showed that the author had an ambiguous assessment of the Bar Confederation. On the one hand, he appreciates the bravery and sacrifice of the Confederates, but on the other hand, he emphasizes, among others, the incompetence of commanders, succumbing to false hopes or the disorganization in the country caused by the Confederation. Kitowicz's attitude towards King Stanisław August is also interesting. Kitowicz often accuses him of passivity and cooperation with Russia, but on the other hand, he shows the king's mercy towards the kidnappers. Regarding the first partition, Kitowicz draws attention to important facts, including: the increasing presence of foreign troops in the country and the suffering they cause to the local population, as well as information about the signing of partition treaties. Kitowicz, however, is very confused about this information and has no tools to verify it. In most cases, Kitowicz's information is confirmed by historians, but Kitowicz's findings regarding details, e.g. names of generals, number of participants in events, names of towns, etc., turn out to be imprecise.