Rejestracja zmian składu wspólników w spółce z o.o. dokonanego na podstawie sfałszowanej umowy zbycia udziałów

Praca niniejsza skupia się na regulacjach prawnych, służących ochronie obrotu udziałami w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepisy stanowiące te regulacje, mają na celu przeciwdziałanie procederom, mogącym naruszyć przyjęty przez ustawodawcę model funkcjonowania tych spółek. Innymi słowy, przepisy te, mają stanowić filary konstrukcyjne podtrzymujące cały zespół norm dotyczących działalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ich podstawową rolą, jest zabezpieczanie czynności prawnych, mających wpływ na ukształtowanie – w zakresie kontroli organizacyjnej - spółki z o.o. W przypadku luk w mechanizmach prawnych związanych z wpisami do KRS, jedyną osobą zdolną przeciwdziałać ich wykorzystywaniu jest orzecznik zasiadający w sądzie rejestrowym. Czy jednak indywidualnie wypracowana praktyka powinna stać na straży ochrony praw i wolności spółek, a może jednak odpowiednie regulacje prawne? Sfałszowana umowa sprzedaży udziałów to umowa prawnie nieistniejąca w rozumieniu art. 189 KPC. Nieistnienie stosunku prawnego wynika z braku rzeczywistego złożenia oświadczenia woli przez strony umowy. Dokonanie fałszerstwa stanowi następstwo przestępczego zamierzenia, mającego najczęściej za podstawowy cel bezprawne przejęcie kontroli nad spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Samo sfałszowanie umowy sprzedaży udziałów nie gwarantuje jeszcze powodzenia zaplanowanego działania. Stanowi tylko środek, służący do wymiany całego składu osobowego zarządu spółki. Przejęcie kontroli nad zarządem spółki z o.o., mającym uprawnienia do reprezentacji spółki, jest najistotniejszym – z punktu widzenia przestępców – elementem przestępczego zamierzenia. Przejęcie kontroli nad zarządem spółki oznacza przejęcie kontroli nad spółką. Kontrolowanie zaś spółki i wspólników oznacza całkowitą kontrolę nad całym jej majątkiem. Uważam, że trudności jakie napotykają sądy rejestrowe, wynikające głównie z nienależytej synchronizacji przepisów KRSU z innymi ustawami, w tym szczególnie z KSH, wynikają między innymi z pomijania tych zagadnień w opracowaniach naukowych. Kluczowym przepisem stanowiącym podwaliny zastanej problematyki, której opisu i rozwiązania się podjąłem, jest art. 180 § 1 KSH - regulujący formę zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepis ten jest jednocześnie początkiem bezprawnego przejęcia kontroli na spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i ostatecznie stanowi jego zakończenie. Tematyka związana z bezprawnymi przejęciami spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nie stanowi wyłącznie płaszczyzny do teoretycznych rozważań, albowiem do takich przestępczych operacji dochodziło wielokrotnie w Polsce. Mimo, że do takich sytuacji dochodzi od kilku lat, ustawodawca nie zdecydował się na generalną nowelizację przepisów, które mogłyby przeciwdziałać tego typu procederom. Biorąc pod uwagę, że od uchwalenia KSH minęło ponad 20 lat, a obecna rzeczywistość gospodarcza i społeczna uległa zasadniczym zmianom, należałoby dokonać analizy przepisów pod kątem bezpieczeństwa obrotu udziałami. Rozważania poczynione w pracy zostały oparte na najnowszych uregulowaniach prawnych, łącznie z wprowadzonym w 2022 r. instrumentem nazywanym „newsletterem KRS”. W pracy zostaną zaproponowane i przedstawione autorskie projekty nowelizacji przepisów. Badania naukowe objęły ankiety z notariuszami oraz wielogodzinne rozmowy z referendarzami sądowymi z KRS na terenie całego kraju.

This work focuses on legal regulations aimed at protecting the trading of shares in limited liability companies. The provisions that establish these regulations are intended to counteract practices that could undermine the legislator's adopted model of how these companies function. In other words, these provisions are meant to serve as the foundational pillars supporting the entire set of norms regarding the activities of a limited liability company. Their primary role is to safeguard legal transactions that have an impact on the organizational control of an LLC. In the case of gaps in the legal mechanisms related to entries in the National Court Register (KRS),the only person capable of countering their exploitation is the judge sitting in the registration court. However, should individually developed practices be the guardians of the protection of the rights and freedoms of companies, or should appropriate legal regulations be in place? A forged share purchase agreement is legally non-existent within the meaning of Article 189 of the Code of Civil Procedure (KPC). The non-existence of a legal relationship stems from the lack of actual expression of intent by the parties to the agreement. Committing forgery is a consequence of a criminal intention, most commonly aimed at unlawfully taking control of a limited liability company. The mere forgery of a share purchase agreement does not guarantee the success of the planned action. It merely serves as a means to exchange the entire composition of the company's management personnel. Taking control of the management board of an LLC, which has the authority to represent the company, is the most significant element of the criminal intent from the perspective of criminals. Taking control of the management board means taking control of the company. Controlling the company and its shareholders implies complete control over all of its assets. I believe that the difficulties faced by registration courts, mainly resulting from the inadequate synchronization of the KRS regulations with other laws, particularly the Commercial Companies Code (KSH), stem, among other things, from the neglect of these issues in scientific works. The key provision forming the basis of the existing issues I have undertaken to describe and solve is Article 180, Paragraph 1 of the KSH, which regulates the form of transfer of shares in a limited liability company. This provision is both the beginning of an unlawful takeover of control over a limited liability company and ultimately its culmination. The issue of unlawful takeovers of limited liability companies is not merely a subject for theoretical considerations, as such criminal operations have occurred multiple times in Poland. Despite the occurrence of such situations for several years, the legislator has not decided to comprehensively amend the regulations that could counteract such practices. Considering that over 20 years have passed since the enactment of the KSH and the current economic and social reality has undergone significant changes, it would be necessary to analyze the provisions in terms of the security of share trading. The considerations made in this work are based on the latest legal regulations, including the "KRS Newsletter" introduced in 2022. The work will propose and present author's draft amendments to the regulations. The scientific research included surveys conducted with notaries and extensive discussions with court referendaries from the KRS throughout the country.