Postrenesans rosyjski. Kierunki i perspektywy rozwoju współczesnej filozofii rosyjskiej na przykładzie koncepcji W. Bibichina i S. Chorużyja

„Postrenesansem rosyjskim” nazywamy okres w historii myśli rosyjskiej, który nastąpił po tzw. Srebrnym Wieku bądź po prostu po renesansie religijno filozoficznym, jaki miał miejsce w kulturze rosyjskiej pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Innymi słowy okres ten można określić mianem współczesnej myśli rosyjskiej, która, jak i jej poprzedniczka, nie jest jednorodna i jednowymiarowa, lecz dostrzegane są w niej różne nurty i kierunki. Ponadto postrenesans jest fenomenem kulturowym, który ukonstytuował się w obliczu epoki go poprzedzającej, z czym związana jest krytyka epoki poprzedniej, zmiana charakteru myśli, odwołanie się do innych źródeł. O ile Srebrny Wiek był związany z bardzo ogólnie rozumianym neoplatonizmem europejskim, o tyle postrenesans nawiązuje do tradycji arystotelesowskiej i patrystycznej. Pierwszym elementem postrenesansu rosyjskiego jest neopatrystyka, której celem było zrzucenie niewoli neoplatońskiej z myśli religijnej, teologicznej, na rzecz hasła „powrotu do Ojców greckich”. Drugą stroną postrenesansu jest oczyszczenie myśli rosyjskiej z wpływów neoplatońskich, w czym pomocą służyli Arystoteles i Heidegger. Kolejnym, rozpatrywanym przez nas elementem postrenesansu jest twórczy wkład współczesnych myślicieli rosyjskich do filozofii w ogóle. Takimi filozofami są Sergiusz Chorużyj i Włodzimierz Bibichin. Pierwszy, rozwija własną koncepcję antropologii synergicznej, która pojawiła się na bazie syntezy prawosławnej tradycji hezychastycznej z filozofią współczesną i jest próbą rozwijania współczesnej myśli prawosławnej. Drugi natomiast, nawiązując do Heideggera, abstrahuje od myśli religijnej i w ogóle od myśli „jakiejś”, by rozpocząć nowe myślenie, którego celem jest „przyjmujące rozumienie”, jak sam pisze, czyli arystotelesowskie obcowanie z rzeczami w świecie. Jednocześnie w postrenesansie jako takim oraz u dwóch wybranych przez nas myślicieli dostrzec można wątek wspólny, dotyczący zainteresowania kwestią energii. Problem rozumienia energii legł u podstaw nowego postrenesansowego filozofowania. Neopatrystyka wiązała się z fascynacją teologią energii św. Grzegorza Palamasa, a w koncepcjach Chorużyja i Bibichina mamy do czynienia z rozwijaniem tego pojęcia i konstruowaniem wokół niego ich głównych idei.

The Russian Post-renaissance is the period in the history of Russian thought after the Silver Age or just after the religious-philosophy renaissance, which took place in Russian culture in the late nineteenth and the first half of the twentieth century. In other words, this period may be described as a contemporary Russian thought, which, as well as its predecessor, is not homogeneous and one-dimensional, but has various trends and directions. In addition, the Post-renaissance is a cultural phenomenon, which is distinguishable from the previous age - it is combined with a critique of the thinkers of the Silver Age, the change in the nature of thought and with reference to other sources. While the Silver Age was associated with a general understanding of European Neoplatonism, its Post-renaissance refers to tradition of Aristotle and Patristic tradition. The first element of the Russian Post-rainessance is the “Neopatristic Synthesis” of G. Florovsky. This idea embodies the resignation from the Neoplatonism in the religious thought and to choose patristic theology (with the famous slogan "return to the Greek Fathers"). The second element of the Post-renaissance, is to clear the mindset of the Russian thought from Neoplatonic influences, proposed by Aristotle and Heidegger. Another element of the Post-renaissance is the creative contribution of contemporary Russian thinkers to philosophy in general. Such philosophers were Sergey Choruzhy and Vladimir Bibichin. Sergey Choruzhy, developed his own concept of synergistic anthropology, which appeared on the basis of the synthesis of the Orthodox hesychastic tradition with contemporary philosophy and is an attempt to develop a modern Orthodox thought. The second, made reference to the ideas of Heidegger, by abstracting from all religious thought. His thought begins to seek a new way of thinking, which aims to "understanding things in the world", and to the Aristotelian association with things and the world. From these two selected thinkers in the Post-renaissance, we can see a common trend at the same time, which is of interest in the question of energy. The question of energy lays the basis for a new Post-renaissance’s philosophy. The “Neopatristic Synthesis” was associated with fascination for the theology of energy of Saint Gregory Palamas. The concepts of Choruzhy and Bibichin ideally leads to the development of the concept of energy and the construction of their concept around it.