„Ukrycie przez bogów” (kamikakushi) w kulturze Japonii

W pracy przedstawiono występujące w japońskim folklorze zjawisko kamikakushi („ukrycia przez bogów”). Cechy charakterystyczne tego zjawiska zostały przeanalizowane m.in. w oparciu o pięć najważniejszych jego aspektów podawanych przez folklorystę Yanagitę Kunio (1875-1962). Wymieniono i opisano także rodzaje kakushigami („ukrywających bóstw”) oraz przebieg poszukiwań osoby zaginionej z uwzględnieniem odprawianych rytuałów. W celu zaprezentowania fenomenu kamikakushi w perspektywie historycznej posłużono się przykładami wywodzącymi się z kultury tradycyjnej: dziełem pt. Senkyō ibun („Dziwne opowieści z Krainy Nieśmiertelnych”, 1822) Hiraty Atsutane (1776-1843) oraz Tōno monogatari („Opowieści z Tōno”, 1910) Yanagity Kunio. Aby przedstawić wykorzystanie motywu zjawiska kamikakushi w kulturze popularnej przywołano film Spirited Away. W krainie bogów oraz anime Detective School Q. Przytoczono również inne zjawiska, pokrewne z kamikakushi lub mogące stanowić jego częściowe wyjaśnienie, oraz podano ich przykłady, wywodzące się z przekazów tradycyjnych oraz kultury współczesnej.

The work presents the phenomenon of kamikakushi (hiding by the gods) occurring in Japanese folklore. Using the example of selected works, the characteristic features of this phenomenon are discussed, as well as the types of kakushigami (hiding deities) and the course of the search for a missing person. In order to present kamikakushi, examples from both traditional and popular culture were used. Other phenomena related to kamikakushi or which could be its partial explanation were also cited.