Służby specjalne w demokratycznym systemie politycznym

Rozprawa doktorska miała za zadanie realizację dwóch celów: weryfikację lub falsyfikację postawionych na wstępie hipotez badawczych (opisanych poniżej) oraz przedstawienie ogólnej charakterystyki służb specjalnych, rozumianych jako instytucje zajmujące się wywiadem, dozorem i rozpoznaniem w demokratycznym systemie politycznym. Z uwagi na brak dostatecznych podstaw teoretycznych obszaru ze służb specjalnych, konieczne było, na podstawie dostępnych materiałów i źródeł, precyzyjne zidentyfikowanie przedmiotu badań poprzez dokładne określenie użytych w pracy pojęć. Rozważanym w pracy problemem badawczym był wpływ relacji służb specjalnych z władzami państwa na realizację zadań w zakresie wywiadu zagranicznego, kontrwywiadu i tajnych operacji, a w szczególności, czy prawidłowa realizacja tych działań zależy wyłącznie od samych służb, czy też relacje z władzami znacząco wpływają na jego przebieg. Relacje są tu rozumiane zarówno jako stosunek administracyjny instytucji (kierownictwo, koordynacja, nadzór, kontrola), jak i stosunki nieformalne pomiędzy władzą, a służbami. Drugi problem dotyczył legitymizacji niektórych działań służb specjalnych (zwłaszcza tajnych operacji) w warunkach demokratycznego systemu politycznego. W pracy weryfikowano dwie hipotezy badawcze: 1) decydenci polityczni ingerując w pracę służb specjalnych przyczyniają się do obniżenia efektywności działań przez nie podejmowanych 2) niektóre z działań realizowanych przez służby specjalne nie mogą być legitymizowane w demokratycznym systemie politycznym.

Dissertation was being written with two tasks in mind: to verify two hypothesis presented in it and to provide general characteristic of intelligence services perceived as governmental institutions responsible for intelligence, surveillance and reconnaissance in democratic political system. Due to the lack of sufficient theoretical basis in the field of intelligence it was also necessary to precisely identify the subject of research by defining main terms used. The main tackled issue was influence of relations between intelligence survives and political power on fulfilling objectives in the field of foreign intelligence, counterintelligence and secret operations and if the correct realization of those task is rests solely on services themselves or is dependent on those relations. Relationship between intelligence services and political power is perceived in the dissertation both as administrative one (governing, coordination, supervision, control) and as an informal mutual contacts amongst the two parties. The second issue is connected to the problem of legitimizing of certain intelligence services actions (especially secret operations) in the environment of democratic political system. Two hypothesis were verified within the dissertation: 1) any political decision makers interference in intelligence services actions decreases the effectiveness of those actions; 2) certain intelligence operations cannot be legitimized within a democratic political system.