Charakterystyka funkcjonowania rodzin a adaptacja rodziców do opieki nad dziećmi w normie intelektualnej z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

CEL BADAŃ Zaburzenia rozwoju dziecka mogą stanowić dla rodziców źródło silnego stresu. Funkcjonowanie systemu rodzinnego to ważny czynnik w wyznaczaniu poziomu adaptacji do sytuacji przewlekłego stresu związanego z opieką nad dzieckiem z zaburzeniami rozwoju. Celem pracy było poznanie uwarunkowań przystosowania rodziców do opieki nad dzieckiem z ASD (Autism Spectrum Disorder) w normie intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki ich systemów rodzinnych. Dodatkowo sprawdzono, czy między rodzicami dzieci z ASD (z niewidoczną niepełnosprawnością), rodzicami dzieci z rozszczepem wargi i/lub podniebienia (z widocznymi zaburzeniami) oraz rodzicami dzieci rozwijających się prawidłowo istnieją różnice w zakresie jakości życia i nasilenia symptomów depresyjnych, stanowiących wskaźniki adaptacji, a także w zakresie ocen funkcjonowania rodziny. Zakładano, że ewentualne różnice można analizować w kontekście przypuszczalnego zróżnicowania pod względem doświadczanego stresu w badanych grupach (m. in. w ramach koncepcji niewidocznej/ widocznej niepełnosprawności), a także uwzględniając charakterystykę indywidualną badanych, wyznaczającą sposoby radzenia sobie z rodzicielskim stresem. METODA W ramach modelu podwójnego ABCX (McCubbin i Patterson, 1983) przeprowadzono badania kwestionariuszowe w grupie 314 rodziców dzieci w wieku szkolnym, w tym 152 par rodziców. WYNIKI i WNIOSKI W zakresie wskaźników adaptacji oraz ocen funkcjonowania rodziny, rodzice dzieci z ASD uzyskali istotnie niższe wyniki niż rodzice dzieci z dwóch pozostałych grup. W grupie rodziców dzieci z ASD ocena funkcjonowania rodziny pozostawała w bezpośredniej zależności z jakością życia w dziedzinie psychologicznej oraz z nasileniem symptomów depresyjnych. Model ścieżkowy o najlepszym dopasowaniu do danych w tej grupie nie spełniał wszystkich założeń postulowanych w oryginalnym modelu podwójnego ABCX, a najsilniejszym predyktorem wskaźników adaptacji był styl radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na emocjach.