Laterytyzacja skał ultrazasadowych i jej znaczenie dla procesów złożotwórczych na przykładzie obszaru centralnej Halmahery, Indonezja

Obszar Indonezji Wschodniej, w tym wyspy Halmahera, jest rejonem o dużym prawdopodobieństwie występowania złóż metali użytecznych, szczególnie rud: Ni – Co, Au – Cu, Ag, mających potencjalnie znaczenie dla zaspokojenia rosnących potrzeb światowej gospodarki. W ramach prac prospekcyjnych realizowanych przez PT Halmahera Resources Perkasa Ltd., we współpracy z Wydziałem Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, wykonano w latach 2009 – 2011 odwierty (42) systemem udarowym (do gł. 15 m p. p. t.) oraz 3 szurfy (do gł. 8 m p. p. t.). Przeprowadzone badania pobranych próbek skał oraz otrzymane wyniki wykazały występowanie w badanym rejonie wyspy Halmahera złoża laterytów zawierających mineralizację Ni – Co o zasobności szacowanej w kategorii D 1, przy kryterium bilansowości Ni ≥ 0,5% w na 148283t Ni i 15007t Co, przy zasobach surowca wynoszących 14,8 mln t i o średniej zawartości 1,00% Ni i 0,13% Co. Ruda w złożu ma charakter mieszany. Dotychczasowe badania wykazały dominację rudy tlenkowej, występuje jednak również saprolit składający się z krzemianów magnezu. Mineralizacja Ni w rudzie tlenkowej (limonicie) związana jest z goethytem oraz minerałami manganu, natomiast w przypadku rudy krzemianowej (saprolitowej) występuje lokalnie w postaci garnierytów oraz w większej objętości jako wzbogacony w Ni zwietrzały serpentyn. Mineralizacja Co związana jest praktycznie w całości z minerałami Mn, które występują w dolnej strefie poziomu tlenkowego. Przeprowadzone badania potwierdziły zakładaną genezę ofiolitu jako powstałego w strefie suprasubdukcyjnej. Stwierdzono, że skałą macierzystą dla złóż wietrzeniowych jest zarówno serpentynit, jak i harzburgit, a być może lokalnie również lherzolit. W rozprawie wytyczono kierunki dalszych badań geologicznych, koniecznych dla dokonania lepszego rozpoznania złoża. Stwierdzono, że złoże może być eksploatowane w przypadku wystąpienia bardziej korzystnych cen surowców na rynkach światowych oraz przynajmniej częściowego przywrócenia korzystnych uwarunkowań prawnych działalności górniczej, jakie obowiązywały w Indonezji przed ostatnią nowelizacją indonezyjskiego prawa geologicznego i górniczego. Przeszkodą w zagospodarowaniu złoża mogą być poważne trudności infrastrukturalne charakterystyczne dla tej części świata. Badania przeprowadzone i przedstawione w ramach niniejszej rozprawy doktorskiej są pierwszymi tak szczegółowymi badaniami dotyczącymi laterytowych złóż Ni i Co na Halmaherze.

Eastern Indonesia, including the island of Halmahera, is a region with a high probability of identifying useful metal ores, particularly Ni-Co, Au-Cu, and Ag ores, which are potentially important to meet the growing needs of the global economy. As a part of geological prospection carried out by PT Halmahera Resources Perkasa Ltd. in cooperation with the Faculty of Geology of the University of Warsaw, 42 boreholes were drilled during the years 2009 – 2011 using an impact system (up to 15 m below surface) and 3 test pits constructed (up to 8 m below surface). Results of the analyses of rock samples from the license area showed the presence of a laterite deposit containing Ni-Co mineralization, with the resources estimated in category D 1 , with a cut of grade Ni ≥ 0,5% w , equalling 148283t Ni and 15007t Co, with the ore amounting to 14,8 million t and with an average content of 1,00% Ni and 0,13% Co. The ore in the deposit has mixed character. To-date studies have shown the dominance of oxide ore, but saprolite composed of magnesium silicates has also been identified in significant amount. Ni mineralization in oxide ore (limonite) is bound to goethite and manganese minerals, while in the case of silicate (saprolite) ore it occurs locally in the form of veins as well as zonally in the weathered serpentinites. Cobalt mineralisation is almost entirely related to the Mn minerals that occur in the lower oxide zone. Conducted research confirmed the assumed suprasubductional genesis of the ophiolite. It has been found that both serpentinite and harzburgite, (and possibly locally lherzolite), are the parent rock for the laterite deposit. Further geological research necessary for better investigation of the deposit has been proposed. It was found that the deposit can be exploited if there were more favourable prices of raw materials on the world markets and at least a partial restoration of favourable legal conditions for mining operations in Indonesia prior to the recent amendment of Indonesian mining law. Serious infrastructural difficulties characteristic for this part of the world may be an obstacle to the development of the deposit. The research conducted and presented within the framework of this PhD dissertation is the first such detailed research on the Ni-Co laterite deposits in Halmahera.