Naród w pigułce - tybetańska medycyna i podmiotowość w warunkach uchodźstwa w Indiach

Przygotowując się do pierwszego wyjazdu terenowego, postawiłam sobie trzy kluczowe pytania: 1) Jak Tybetańczycy mieszkający w Indiach konceptualizują pojęcia „choroby”, „ciała” i „dobrostanu”? 2) Co sprawia, że biomedycyna nie zaspokaja w tych społecznościach wszystkich potrzeb z zakresu leczenia? oraz 3) Na jakiej podstawie teorie i praktyki wykorzystywane przez specjalistów tybetańskich mogą być rozumiane jako naukowe? Już pierwsze rozmowy z Tybetańczykami w Dharamsali uświadomiły mi jednak, że nie uzyskam na te pytania pełnej odpowiedzi, jeśli będę abstrahowała od polityki i ekonomii – pomijała kwestię uchodźstwa, reżimu nowoczesnych badań klinicznych czy rywalizacji na globalnym rynku farmaceutycznym. Z każdym kolejnym wyjazdem terenowym w moim notatkach pojawiały się zatem nowe hipotezy, wątpliwości, pomysły i kwestie wymagające doprecyzowania. Zaczęłam zadawać sobie pytania: 4) Jaką rolę soła rigpa odgrywa we współczesnym dyskursie uchodźczym? 5) W jaki sposób modeluje się w jej ramach wizję tybetańskiego państwa oraz podmiotowości samych Tybetańczyków? 6) Czy podobne procesy zachodziły w przeszłości, a jeśli tak, to czy można znaleźć dla nich jakieś matryce, prawidłowości? 7) Jak tybetańscy lekarze rozumieją nowoczesność i efektywność terapeutyczną? I w końcu: 8) Czy istnieje związek pomiędzy medyczną efektywnością soła rigpy a polityczno-ekonomiczną skutecznością Tybetańskiego Rządu na Uchodźstwie?

The subject of this dissertation is sowa rigpa (gso ba rig pa), traditional Tibetan medicine, analysed as one of the most important political tools through ages used by Tibetan rulers, politicians, doctors and researchers. By this tool Tibetans have modelled not their state and national identities, but also the core of human subjectivity. I claim that nowadays is also used as a bargaining card, which may help Tibetans to gain Western political support. The dissertation is based on heterogenous source materials collected in the course of research which started with interviews and co-living with Tibetans in India and Tibet and was supported by extensive archive and literature studies in Oxford Bodleian Libraries, Men-Tsee-Khang Library and Library of Tibetan Works and Archives.