Od zapachu do sprawcy. Wykorzystanie osmologii w kryminalistyce.

Celem pracy jest przedstawienie zagadnień dotyczących znaczenia śladów zapachowych w praktyce kryminalistycznej. Każdy człowiek posiada indywidualny zapach będący połączeniem różnych związków chemicznych. Nauką, która zajmuje się badaniem zapachu w aspekcie kryminalistycznym jest osmologia. Jest to dość nowa technika kryminalistyki, która ciągle się rozwija. Filarem osmologii jest pies, który służy do celów porównawczych zapachów osób podejrzanych i zapachów zabezpieczonych na miejscu przestępstwa oraz sam narząd węchu, bez którego odczuwanie zapachów byłoby niemożliwe. Psy policyjne zostają wybrane do pracy według szczegółowych wytycznych, a sam etap tresury psów specjalnych jest złożony. Sam proces postępowania kryminalistycznego rozpoczyna się w miejscu przestępstwa od zabezpieczenia śladów zapachowych, a kończy się na wykonaniu ekspertyzy osmologicznej przez biegłego. W pracy omówiono pojęcie śladu kryminalistycznego i zapachu oraz sposoby jego klasyfikacji, etapy tresury psów specjalnych, proces postępowania kryminalistycznego oraz praktyczne zastosowanie osmologii w procesie karnym. Przedstawione zostały też przykładowe sprawy karne z Polski i z zagranicy, w których wykorzystany został dowód osmologiczny. Analizie poddano również polskie orzecznictwo w zakresie badań osmologicznych, w celu wykazania procesu ewolucji podejścia polskiego sądownictwa do ekspertyzy osmologicznej.

The aim of the work is to present the problem of the importance of odour traces in forensic practice. Each individual has a unique smell that is a combination of various chemical compounds. The scientific domain within forensics that is concerned with the study of smell is osmology. It is a relatively new forensic technique that is constantly evolving. The pillar of osmology is the dog, which is used for the purposes of comparing the smells of suspects and the smells secured at the crime scene, and the organ of smell itself, without which the function of smell would be impossible. Police dogs are selected for work according to detailed guidelines, and the very stage of training special dogs is very complex. The process of forensic investigation begins at the scene of the crime with the securing of scent traces and ends with the performance of osmological expertise. The paper discusses the concept of forensic trace and scent as well as ways of its classification, the stages of training special dogs, the process of forensic proceedings and the practical application of osmology in criminal proceedings. Examples of criminal cases from Poland and abroad in which osmological evidence was used were also presented. Polish case law in the field of osmological research was also analysed in order to demonstrate the evolution of the approach of the Polish judiciary to osmological expertise.