Pintura corporal en pueblos originarios de América del Sur: caso de shuar, yanomami y wayúu

Niniejsza praca podejmuje tematykę malowania ciała w rdzennych społecznościach Ameryki Południowej, skupiając się na przypadkach rdzennych ludów Shuar, Yanomami i Wayúu, które zamieszkują region Amazonii oraz Półwyspu Guajira. Praca obejmuje ogólną charakterystykę każdej z trzech grup etnicznych, opis technik malowania ciała, rekonstrukcję wzorów graficznych, interpretację ich znaczeń oraz przedstawienie funkcji, jaką pełni malowanie ciała w tych społecznościach, zgodnie z koncepcją lenguaje corporal Alessandry Caputo Jaffé. W efekcie dogłębnej analizy praktyki wynika, że malowanie ciała pośród analizowanych społeczności zdecydowanie wychodzi poza ramy dekoracyjne: dla rdzennych mieszkańców jest ono sposobem komunikacji silnie powiązanym z kosmowizją i mitologią każdej grupy, stanowi istotny element praktyk magiczno-religijnych i pełni także role społeczno-polityczne. Wszystkie te elementy sprawiają, iż praktyka malowania ciała stanowi integralną część tożsamości kulturowej badanych społeczności.

This study explores the theme of body painting in indigenous communities in South America, focusing on the cases of the Shuar, Yanomami and Wayúu indigenous groups who live in the Amazon region and the Guajira Peninsula. The work includes a general characterisation of each of the three ethnic groups, a description of body painting techniques, a reconstruction of graphic patterns, an interpretation of their meanings, and a presentation of the function that body painting plays in these communities, according to Alessandra Caputo Jaffé's concept of lenguaje corporal. As a result of the in-depth analysis of the practice, it emerges that body painting among the communities analysed definitely goes beyond the decorative: for indigenous people it is a mode of communication strongly connected to the cosmovision and mythology of each group, it is an important element of magic-religious practices and it also plays socio-political roles. All these elements make the practice of body painting an integral part of the cultural identity of the communities studied.

Esta tesis aborda el tema de la pintura corporal en las comunidades indígenas de América del Sur, con énfasis en los casos de los pueblos indígenas shuar, yanomami y wayúu, que habitan la región amazónica y la península de la Guajira. El trabajo incluye una caracterización general de cada uno de los tres grupos étnicos, una descripción de las técnicas de pintura corporal, una reconstrucción de los patrones gráficos, una interpretación de sus significados y una presentación de la función que la pintura corporal desempeña en estas comunidades, de acuerdo con el concepto de lenguaje corporal de Alessandra Caputo Jaffé. Como resultado del análisis profundo de la práctica, surge que la pintura corporal entre las comunidades analizadas va definitivamente más allá de lo decorativo: para los pueblos indígenas es un modo de comunicación fuertemente ligado a la cosmovisión y mitología de cada grupo, es un elemento importante de las prácticas mágico-religiosas y también cumple funciones sociopolíticas. Todos estos elementos hacen de la práctica de la pintura corporal parte integrante de la identidad cultural de las comunidades estudiadas.