Sowietyzacja obwodu lwowskiego 1944-1953. Studium zmian polityczno-gospodarczych

Rozprawę poświęcono głębokim i radykalnym przemianom, które miały miejsce na terenie obwodu lwowskiego w okresie późnego stalinizmu (za okres ten przyjąłem lata 1944-1953) na drodze szeroko rozumianego procesu sowietyzacji. Dążąc do ponownej aneksji terenów podbitych we wrześniu 1939 roku, sowieckie państwo zmusiło większość polskiej ludności do opuszczenia obwodu i osiedlenia się w centralnej i zachodniej Polsce oraz osiedliło w obwodzie własnych komunistycznych urzędników, zdemobilizowanych żołnierzy i ludność ukraińską deportowaną z powojennej Polski. Pomimo oporu ukraińskiego i polskiego podziemia, siły sowieckie kierowane przez funkcjonariuszy NKWD-MWD oraz NKGB-MGB-KGB zdołały doszczętnie rozbić swych przeciwników na polach bitew lub poprzez masowe aresztowania możliwe dzięki niezwykle rozbudowanej sieci agentury. Z punktu widzenia władz rozprawa z antysowieckim podziemiem była niezbędna, aby administracja zdołała wykonać swoje zadania na terenach okupowanych, a następnie przyłączonych do ZSRS. Lokalne władze obwodowe kierowane przez grono „wschodnich” komunistów, którzy powrócili do Lwowa w 1944 r. wraz z Armią Czerwoną, były w pełni zależne od swojego kijowskiego i moskiewskiego kierownictwa i spełniły swą rolę w procesie sowietyzacji m.in. poprzez likwidację struktur Cerkwi greckokatolickiej, kolektywizację rolnictwa i zastraszenie inteligencji przy pomocy masowego terroru. Aresztowano, represjonowano i skazano na karę śmierci lub pobyt w łagrach dziesiątki tysięcy osób. W opisywanym okresie, trwającym zaledwie osiem i pół roku, sowieckie władze zdołały radykalnie zmienić obraz wielonarodowego i wielokulturowego polsko-ukraińskiego pogranicza oraz – przede wszystkim – miasta Lwowa, przekształconego w główny ośrodek przemysłowy i polityczny Zachodniej Ukrainy. Warszawa, wrzesień 2015 r. Sovietisation of the Lviv oblast 1944-1953. Case Study of political and economic changes The Case Study is about deep and radical changes which took place in Lviv region in the post-war period during the brutal and widespread process of sovietisation. The Soviet State authorities tried to annex, once again, the region conquered in September 1939. For this reason, they forced most of the Polish citizens to leave the oblast and settle in the Central and Western Poland. What is more, the Soviet authorities brought their own communist officials and former soldiers to the region as well as some Ukrainians uprooted from the post-war Poland. Despite the resistance of both the Ukrainian and Polish armed underground, the Soviet forces, leaded by the NKVD-MVD and NKGB-MGB-KGB leaders, were able to totally defeat their enemies on battlefields or by mass arrests. It was essential to fight the anti-Soviet underground in order to let the government administration make their work in occupied, later annexed, territory. The local authorities directed by a group of "eastern" communists who came back to Lviv in 1944 with the Red Army, were completely dependent on their Kyiv and Moscov management. They performed an essential role in the process of sovietisation and were responsible for the Greek Catholic Church liquidation, agriculture collectivization as well as frightening intellectuals with terror. Thousands of people were arrested, punished and sentenced to the death penalty or sent to GULAG prisons. In that period, which lasted only eight years and a half, the Soviet authorities had radically changed not only the multi-national and multi-cultural Polish-Ukrainian borderland region but – above all – the city of Lviv. The city was transformed into the main industrial and political centre of Western Ukraine. Warsaw, September 2015