Situation of women with Disabilities in Armenia: Barriers in Social Participation and Stereotyping as Deciding Factors for Exclusion

Celem niniejszej pracy jest analiza ogólnej sytuacji kobiet z niepełnosprawnością we współczesnej Armenii, ze szczególnym akcentem na stereotypy przyczyniajace się do ich wyluczenia społecznego oraz stanowiące barierę w pełnieniu ról społecznych ze względu na niepełnosprawność. Analizując sytuację kobiet z niepełnosprawnością w Armenii, szczególna uwaga będzie zwrócona na rozwój osobisty kobiet (edukacja, zatrudnienie, życie prywatne), a także na czynniki mające wpływ na wymienione obszary życia (rodzaj niepełnosprawnosci, rodzina, relacje z członkami rodziny i przyjaciółmi itd.). Kolejnym problemem badawczym będzie podwójna stygmatyzacja kobiet z niepełnosprawnością odzwierciedlona w ich szerkszej aktywności, np. w miejscu pracy, w próbach rozwoju kariery, w rodzinie, aspiarcjach oraz chęci do samospełnienia. Mimo że przeprowadzono liczne badania na temat niepełnosprawności (włączenie, dostępność środowiska, aktywny udział w życiu społecznym id.), nie znaleziono żadnych pogłębionych i szczegółowych badań na temat ogólnej sytuacji kobiet z niepełnosprawnoscią w Armenii, obejmujących wszystkie sfery ich życia, zaczynając od rodziny i relacji z członkami rodziny, kończąc edukacją, zatrudnieniem, aktywnym udziałem w życiu społecznym itd. Niniejsza praca składa się z 8 rodziałów, z których rozdziały I-III stanowią część teoretyczną pracy, a rozdziały IV-VIII przedstawiają część empiryczną, praktyczną. W ramach pracy zostały przeprowadzone analizy biograficzne z wykorzystaniem różnych metod badań jakościowych, wywiadów pogłębionych, a także teorii ugruntowanej. Badania przeprowadzone w ramach niniejszej pracy doktorskiej ujawniły, że kwestia integracji, aktywności społecznej, edukacji, zatrudnienia są zależne przede wszystkim od rodziny oraz od sposobu, w jakim rodzina wychowuje kobietę z niepełnosprawnością. Szczegółowa analiza sytuacji kobiet wskazuje na to, że mimo obecnych stereotypów niemała część społeczności kobiet z niepełnosprawnością w Armenii jest aktywna społecznie, jest wykształcona, posiada pracę i wręcz nie czuje się wykluczona. Istotny problem, który pojawia się i potwierdza pierwotnie założoną hipotezę, jest wpływ stereotypów, opinii społecznej oraz nadopiekuńczości rodziny na losy badanych kobiet, na ich życie prywatne, rodzinne, macierzyństwo i sposoby budowania związku. Większość badanych respondentek twierdzi, że to właśnie kobiety spotykają się z barierami podczas podejmowania próby wchodzenia w związek, wyjścia za mąż, czy posiadania dzieci, że kobiety z niepełnospranwością częściej wychodzą za mąż za mężczyzn z niepełnosprawnością, niż za pełnosprawnych, natomiast w przypadku mężczyzn sytuacja jest odwrotna.

The present research aims at analysing the general situation of women with disabilities in contemporary Armenia with special focus on the stereotypes not allowing women with disabilities to be included into the Armenian society taking into consideration disability as a barrier in conducting social roles. Talking about situation of women with disabilities in Armenia the main focus will be put on personal development of the women (education, employment, personal life) and the factors influencing these spheres of life (type of disability, family, relationships with family members and friends etc.). The further problem of the research is the issue of double stigmatization of disabled woman reflected in a broad field of activity, e.g. in employment and career development, everyday family life, aspirations and wishes for self-fulfilment. Although there have been conducted a number of researches about people with disabilities in general, (inclusion, accessibility of the environment, active participation in the social life etc.), however no thorough research was found paying special attention to general situation of women with disabilities in Armenia, including all the aspects of their lives, starting from family and relationships with the family members ending with education, employability, activity in public life etc. The present research consists of 8 Chapters of which Chapters I-III constitute the theoretical part of the research paper, and Chapters IV-VIII represent its empirical, practical part. The research was conducted using qualitative research methods: in-depth interviews, biographical research method, as well as grounded theory methodology. The research shows that the issues related to integration, social activity, education, employment mainly depend on the family and it’s the matter of upbringing of a woman with disability by the family rather than being disabled. Detailed analysis of the research shows that although many stereotypes indicate on exclusion of the women with disabilities in Armenia, the reality is that a big group of women with disabilities is educated, has employment and is active in the society. The only aspect which was proved during the present research is the impact of stereotypes on women with disabilities when it comes to private life (marriage, maternity, having a partner and creating family). In the present research women claim that this is the only sphere of their life where they can feel excluded as a result of stereotypes. They also state that this is the reason that women with disabilities marry men with disabilities while men with disabilities generally marry women without disabilities.