Afryka w twórczości Christiny Hachfeld-Tapukai i Ilony Marii Hilliges

W mojej rozprawie doktorskiej rekonstruuję obraz Afryki przedstawiony w twórczości niemieckich pisarek Christiny Hachfeld-Tapukai i Ilony Marii Hilliges. Pierwsza z nich wyjechała do Kenii, gdzie wyszła za mąż za wojownika Samburu i zamieszkała w jego wiosce. Druga natomiast spędziła kilka lat w Nigerii i związała się z mężczyzną z plemienia Joruba. Ich publikacje zaliczyć można do nurtu literatury popularnej, a znaczna ich część to książki autobiograficzne. Moja rozprawa wpisuje się w kontekst badań nad przestrzenią w literaturze, odwołując się jednocześnie do wybranych socjologicznych i antropologicznych koncepcji przestrzeni. Celem dysertacji jest wykazanie zasadności dwóch tez: Obraz Afryki przedstawiony w analizowanej twórczości istotnie różni się ze względu na motywy, które skłoniły autorki do przyjazdu na Czarny Ląd, jak i doświadczenia zebrane przez nie na tym kontynencie. Użycie pojęcia przestrzeni jako narzędzia interpretacji tekstu literackiego skutecznie uwypukla dyferencje kulturowe oraz umożliwia ich pogłębioną analizę. Praca składa się z sześciu części. Pierwsza obejmuje wstęp oraz rozważania metodologiczne, w których przedstawiam wybrane teorie przestrzeni. Z dziedziny filozofii przywołuję m.in. koncepcje Arystotela, Kartezjusza, Immanuela Kanta, Edmunda Husserla, Martina Heideggera i Romana Ingardena, natomiast z zakresu socjologii i antropologii sięgam do prac Emila Durkheima, Alferda Schütza i Edwarda Twitchella Halla. Ponadto przytaczam wybrane ujęcia badawcze socjologii miasta oraz rozważania dotyczące domu. Kolejny fragment pracy poświęcony jest zjawiskom, które mają istotny wpływ na postrzeganie przestrzeni. Podejmuję się w nim podsumowania spacjalnych aspektów religii, magii i rytuału, opierając się przede wszystkim na publikacjach Jamesa George’a Frazera i Bronisława Malinowskiego. Pierwszą część rozprawy zamyka przedstawienie stanu badań i recepcji utworów autorek. Analizie twórczości Christiny Hachfeld-Tapukai poświęcam drugą część pracy, którą rozpoczynam wprowadzeniem w życie i dorobek literacki pisarki. Rekonstruuję afrykańskie przestrzenie występujące w materiale empirycznym, do których należą: wioska, chata, dom, natura, miasto oraz droga. Analogiczną strukturę posiada część trzecia, dedykowana utworom Ilony Marii Hilliges. Streściwszy biografię autorki, analizuję związki między postrzeganiem przestrzeni a praktykami religijnymi i magicznymi, przedstawionymi w badanej twórczości. Ponadto rekonstruuję następujące formy spacjalne: dom, wioska, natura, miasto oraz droga. W czwartej części dokonuję syntezy moich rozważań, zestawiam motywacje, które skłoniły autorki do przybycia do Afryki, oraz sposób postrzegania przez nie otaczającego świata i rozgrywających się w nim zdarzeń, wskazując, że znajdują one odzwierciedlenie w ich twórczości literackiej. Następnie porównuję afrykańskie przestrzenie opisane w poprzednich dwóch częściach. Tę część zamykam konkluzją na temat podobieństw i różnic w kreacji przestrzeni afrykańskich w publikacjach autorek. W piątej części podsumowuję przeprowadzone przeze mnie badanie. Dysertację kończę wykazem literatury, wykorzystanej w mojej pracy.