Den språkliga bilden av ensamhet i svenskan i jämförelse med dess motsvarande polska kognitiva definition

Niniejsza praca poświęcona została koncepcji językowego obrazu świata, rozumianego według założeń lubelskiej szkoły etnolingwistycznej Celem pracy było zrekonstruowanie obrazu SAMOTNOŚCI w języku szwedzkim, a także stworzenie własnej definicji kognitywnej konceptu i porównanie jej z językowym obrazem samotności w języku polskim, który w swojej pracy zatytułowanej Samotność i jej obrazy w języku (2013) przedstawiła Katarzyna Sobstyl. Podstawę metodologiczną pracy stanowi projekt EUROJOS. Zgodnie z jego założeniami w pracy przeanalizowano dane językowe dotyczące leksemów ensam i ensamhet pochodzące ze słowników (definicje, kolokacje, synonimy, antonimy, przysłowia, powiedzenia i skrzydlate słowa) oraz kolokacje pochodzące z trzech korpusów reprezentujących trzy płaszczyzny językowe (język literacki, styl dziennikarski, mowa potoczna) w celu wyodrębnienia charakterystycznych aspektów konceptu. Efektem tych prac jest definicja kognitywna SAMOTNOŚCI w języku szwedzkim. Zwieńczeniem pracy jest przeprowadzona analiza porównawcza definicji pojęcia w języku szwedzkim i polskim, która wykazała, że istnieją subtelne różnice między tym, jak natywni użytkownicy obu języków postrzegają i wartościują samotność.

This thesis is devoted to the concept of the linguistic view of the world, as understood by the Lublin School of Ethnolinguistics. The aim of the study was to reconstruct the image of LONELINESS in Swedish, as well as to create a cognitive definition of the concept in order to later compare it with the linguistic view of loneliness in Polish, which was studied and presented by Katarzyna Sobstyl in her work Samotność i jej obrazy w języku (2013). The methodological basis of this study is the EUROJOS project. In accordance with its methodology, the paper analyses linguistic data concerning the lexemes ensam and ensamhet. The material for this study was collected from both historical and modern dictionaries (definitions, collocations, synonyms, antonyms, proverbs, sayings, and winged words) and includes collocations extracted from three corpora representing three linguistic planes (literary style, journalistic style, and colloquial language). The aim of such an analysis was to extract characteristic aspects of LONELINESS and incorporate them into the cognitive definition of the concept in Swedish. The study is concluded with a comparative analysis, which shows that native speakers of Swedish and Polish do not perceive and evaluate LONELINESS in the same way.

Den här uppsatsen handlar om den språkliga världsbildsteorin, som baseras på antagandena av lublinska etnolingvistikskolan. Syftet med denna studie var att rekonstruera bilden av ENSAMHET i svenskan, samt att skapa en kognitiv definition av konceptet för att därefter kunna jämföra den med den språkliga bilden av ENSAMHET i polskan, som presenterades i Katarzyna Sobstyls arbete Samotność i jej obrazy w języku (2013). När det gäller forskningsmetoden följde jag de metodologiska antagandena av EUROJOS-projektet. Det analyserade materialet omfattar etymologi av lexemen ensam och ensamhet, data från ordböcker (definitioner, kollokationer, synonymer, antonymer, ordspråk, talesätt och bevingade ord) och kollokationer från tre korpusar som representerar tre olika språkliga plan (skriftspråk, journalistisk stil, talspråk). En sådan analys gjorde det möjligt att extrahera karakteristiska aspekter av ENSAMHET som sedan visar sig i min egen kognitiva definition av konceptet på svenska i form av fasetter. Studien avslutas med en jämförande analys som visar att det finns skillnader mellan hur modersmålstalare av svenska och polska uppfattar och utvärderar ENSAMHET.