Myśl polityczna Ignacego Matuszewskiego

Tematem rozprawy doktorskiej jest myśl polityczna Ignacego Matuszewskiego (1891-1946). Ignacy Matuszewski był jedną z najbardziej interesujących postaci dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Żołnierz, dziennikarz i polityk, wykazujący nieprzeciętne zdolności w każdej dziedzinie swojej aktywności. Współtwórca, jako szef Oddziału II Sztabu Głównego, sukcesów wywiadowczych w czasie wojny polsko-bolszewickiej; minister skarbu, wdrażający z żelazną konsekwencją założenia polityki deflacyjnej; laik, który stał się czołowym publicystą i ekspertem ekonomicznym obozu piłsudczykowskiego; opuszczony przez swoje środowisko polityczne trybun, wskazujący, wbrew rządowej propagandzie, na nieprzygotowanie Polski do nieuniknionej w jego przekonaniu wojny; wreszcie, aż do swej przedwczesnej śmierci, animator polskiej emigracji w USA, nieustępliwy obrońca interesów Polski, starający się ukazać zachodniej opinii publicznej prawdziwą twarz Związku Sowieckiego. W pracy skupiono się na poglądach ustrojowych i gospodarczych Matuszewskiego. W dziedzinach tych współtworzył politykę państwa – jako kierownik ministerstwa skarbu, czołowy ekspert gospodarczy grupy pułkowników oraz uczestnik zakulisowych konferencji dotyczących przebudowy ustroju państwa. Dysertację podzielono na cztery zasadnicze części. W pierwszej, po słowie wstępnym i charakterystyce wykorzystanych materiałów przedstawiono rys biograficzny Matuszewskiego. Następnie omówiono poglądy ustrojowe Matuszewskiego. Posługując się porządkiem chronologicznym przedstawiono kolejno: początkową działalność publicystyczną Matuszewskiego i poruszane w niej wątki ustrojowe, udział w konferencji konstytucyjnej w 1928 roku oraz w 1932 roku, publikacje prasowe w okresie od ostatniej konferencji do uchwalenia Konstytucji kwietniowej oraz cykl artykułów z lata 1935 roku, omawiający założenia nowej ustawy zasadniczej. W kolejnej części dysertacji omówiono poglądy gospodarcze Matuszewskiego, przedstawiając kolejno: okoliczności powołania Matuszewskiego na stanowisko kierownika ministerstwa skarbu w kwietniu 1929 roku i wypowiedzi z okresu sprawowania tej funkcji w kolejnych rządach do maja 1931 roku, powody dymisji ze stanowiska ministerialnego oraz dalszą aktywność Matuszewskiego na polu publicystyki gospodarczej; po tej części omówiono również zagadnienie zmierzchu wpływów politycznych pułkownika. Rozprawę wieńczy krótkie zakończenie, w którym pochylono się nad fenomenem Matuszewskiego jako jednego z czołowych przedstawicieli sanacji. Biografia polityczna Matuszewskiego wyłamuje się ze schematu powtarzającego się w przypadku większości karier członków obozu piłsudczykowskiego. Mimo braku przeszłości legionowej zdobył zaufanie Piłsudskiego i stał się jednym z czołowych polityków obozu pomajowego – co więcej, utrzymał swoją pozycję również po zdezawuowaniu jego działań przez Marszałka. Był ponadto osobą niesamowicie wszechstronną. Żywa inteligencja pozwała Matuszewskiemu błyskawicznie dostosowywać się do nowych wyzwań – o czym najlepiej świadczy pozycja, jaką osiągnął w dziedzinie ekonomii. To wszystko czyni postać Matuszewskiego niesamowicie interesującą z punktu widzenia badacza i uzasadnia przybliżenie jej poglądów czytelnikom. The subject of the doctoral dissertation is the political thought of Ignacy Matuszewski (1891-1946). Ignacy Matuszewski was one of the most interesting figures of the interwar period in Poland. Soldier, journalist and politician, showing outstanding abilities in all areas of his activity. Co-founder, as the head of the Second Department of the Main Staff, intelligence successes during the Polish-Soviet war; the Minister of the Treasury, consistently implementing the deflation policy; layman who became the leading publicist and economic expert of the Piłsudski faction; a tribune abandoned by its political milieu, pointing out in defiance of the government propaganda the failure of preparing Poland for the inevitable war; finally, until his untimely death, an animator of Polish emigration in the USA, an uncompromising defender of Polish interests, trying to show the true face of the Soviet Union to Western public opinion. The dissertation focuses on Matuszewski's political and economic views. These are the areas where Matuszewski was a co-founder of the policy of interwar Poland - as the head of the Ministry of the Treasury, a leading economic expert of the Piłsudski’s faction and a participant of informal conferences regarding the reconstruction of the state system. The dissertation is divided into four main parts. In the first part, after the initial word and characteristics of the materials used, a biographical description of Matuszewski was presented. Then, the political views of Matuszewski were discussed. Taking into account the chronological order, the following was presented: the initial journalistic activity of Matuszewski, the participation in the constitutional conferences in 1928 and in 1932, press releases from the last conference regarding the adoption of the April Constitution and a series of articles from the summer of 1935, discussing establishment of the new Constitution. Subsequently, the dissertation presents Matuszewski's economic views; the circumstances of appointing Matuszewski as the head of the Ministry of the Treasury in April 1929 and official statements of Matuszewski published between April 1929 and May 1931 when he was holding this function; reasons for dismissal and further activity of Matuszewski in the field of economic journalism. This section also discusses the issue of the dusk of the political influence of Matuszewski. The dissertation is finalized with a short summary of Matuszewski's phenomenon as one of the leading representatives of „Sanacja” („Sanacja” – the political system which grouped Piłsudski’s followers after 1926). Matuszewski's political biography differs from the the pattern repeated in the case of most of the careers of the members of the Piłsudski faction. Despite no military service in the Polish Legions, he gained Piłsudski's trust and became one of the leading politicians in the faction and, moreover, he maintained his position also after the Marshal's denunciation of his actions. He was also an incredibly versatile person. Vivid intelligence sued Matuszewski quickly adapting to new challenges - as evidenced by the position he achieved in the field of economics. All this makes Matuszewski unusually interesting from the point of view of the researcher and justifies the presentation of his views to the readers.