Sytuacja prawna dziecka w przysposobieniu międzynarodowym

Rozprawa doktorska omawia sytuację prawną dziecka w przysposobieniu międzynarodowym (adopcji międzynarodowej, zagranicznej). W rozprawie skoncentrowano się na problematyce dotyczącej pozycji dziecka przed ustanowieniem przysposobienia międzynarodowego i ustaleniu w jakich okolicznościach instytucja ta może być najbardziej korzystnym rozwiązaniem dla małoletniego. Głównym problemem badawczym było ustalenie, czy obowiązujące reguły prawa materialnego i gwarancje proceduralne właściwie chronią dobro dziecka w przysposobieniu międzynarodowym, innymi słowy, czy zabezpieczają poprawę perspektywy życia małoletniego. W rozprawie głównie wykorzystano metodę formalno-dogmatyczną. Zważywszy na międzynarodowy (transgraniczny) charakter adopcji zagranicznej koniecznym było posłużenie się również metodą prawnoporównawczą. W rozdziale I przedstawiono specyfikę adopcji zagranicznej, która uzasadnia, że ten rodzaj przysposobienia należy traktować za odrębną instytucję w prawie. W celu zdefiniowania cech szczególnych przysposobienia międzynarodowego wskazano i omówiono główne regulacje prawa ponadpaństwowego (prawa międzynarodowego i unijnego). W dalszej części tego rozdziału zaprezentowano rozważania na temat konstrukcji prawnej adopcji międzynarodowej i jej konsekwencji dla dziecka. Na koniec zwrócono uwagę na problemy związane z procedurą adopcji zagranicznej, która powinna gwarantować właściwą ochronę dobra dziecka i zapobiegać ryzyku nielegalnych praktyk adopcyjnych. W rozdziale II omówiono prezentowaną instytucję w ujęciu prawnoporównawczym. W rozdziale tym starano się rozwinąć wskazane w rozdziale I zagadnienie, dotyczące braku szczegółowych regulacji przysposobienia międzynarodowego w prawach krajowych i tym samym ukazać różne rozumienie konstrukcji prawnej tego stosunku i przypisywanych mu funkcji. W rozdziale III przedstawiono zagadnienia związane z pozycją dziecka w prezentowanej instytucji. Rozważania dotyczące zdolności dziecka do bycia stroną w adopcji międzynarodowej prowadzono z różnych perspektyw. Rozdział ten porusza również problem praw dziecka, które są szczególnie ważne w adopcji międzynarodowej.

The doctoral dissertation discusses the child’s legal situation in intercountry adoption (also known as international adoption or foreign adoption). The dissertation focuses on the problem of the child's position before the establishment of intercountry adoption and the assessment of the circumstances under which this institution can be the most favorable solution for the child. The main research goal of this thesis is to determine, whether the principle of the child’s best interest is protected under the applicable substantive law and by the procedural rules of intercountry adoption, in other words, if they protect the improvement in the child's life perspective. The dissertation mainly uses the formal-dogmatic method. Due to the international (cross-border) nature of foreign adoption, it was necessary to also use the comparative method. Chapter I presents the specific characteristics of foreign adoption which justify that this type of adoption should be treated as a separate institution in law. In order to define those special features, this chapter outlines and discusses the main regulations of supranational law (international and EU law). The rest of the chapter presents considerations on the legal structure of intercountry adoption and its consequences for a child. The final part of this chapter highlights the problems related to the procedure of foreign adoption which should guarantee the proper protection of the child’s best interest and prevent the risk of illegal adoption practices. In Chapter II the presented institution is discussed from a comparative legal perspective. This chapter attempts to develop the issue indicated in Chapter I of the lack of detailed regulations for intercountry adoption in national laws leading to different understanding of its legal structure and the functions assigned to it. Chapter III comprehensively debates issues related to the status of the child in the presented institution. Considerations regarding the child's ability to be a party in intercountry adoption are conducted from different perspectives. This chapter raises as well the problem of children's rights which are particularly important in international adoption.