Wprowadzenie do poezji nabati - zrozumieć współczesnego Emiratczyka

Od czasów beduińskich aż po dziś dzień poezja stanowi ważny – jeśli nie najważniejszy – filar kulturowy arabsko-muzułmańskiego kręgu cywilizacyjnego. Czytanie oraz tworzenie poezji stanowią integralną część życia codziennego współczesnego Araba, będącą odbiciem dziedzictwa i wyznawanych wartości. Poezja nabaṭī pisana jest w dialektalnej wersji języka arabskiego, mieszance języka literackiego i dialektu. Problemem naukowym jest fakt, że poezja ta - pomimo dużej popularności zarówno wśród starego, jak i młodego pokolenia Emiratczyków - nie jest wystarczająco dobrze znana dla badacza zachodniego, a dowodem tego jest m.in. uboga literatura przedmiotu. Warto zbadać, jak renesans tej poezji wpływa na współczesne społeczeństwo emirackie i jakie jego przyrodzone cechy odkrywa. Problem niedostatku wiedzy w tym temacie podejmuje się rozwiązać́ w ramach przedstawionego projektu badawczego. Celem niniejszej rozprawy jest próba odpowiedzi na pytanie badawcze, dlaczego omawiany aspekt kultury Zatoki jest istotny poznawczo dla dalszego rozwoju badań nad językiem i kulturą arabską. Rozprawa doktorska stawia tezę, że współczesna poezja nabaṭī czerpie z tradycyjnego beduińskiego doświadczenia, stylu życia i mentalności. Celem rozprawy jest więc zdefiniowanie poezji nabaṭī jako tradycyjnej poezji beduińskiej, wraz z opisem aktualnego jej stosowania w społeczeństwie Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a także udowodnienie tezy, odpowiedzi na pytanie badawcze oraz ukazanie nowych możliwości badań nad odmienną kulturą. Rozprawa prezentuje wybrane fragmenty utworów Muḥammada Ibn Rāšida Āl Maktūma – wiceprezydenta, premiera Zjednoczonych Emiratów Arabskich, władcy Dubajju, jego syna, następcy tronu Dubajju, Ḥamdāna Ibn Muḥammada Āl Maktūma oraz Ǧamāla Ibn Ḥuwayriba – doradcy ds. Kultury rządu Dubajju. Rozprawa składa się z trzech rozdziałów. Rozdział I „Nabaṭī – beduińskie dziedzictwo”. Zaprezentowano tło historyczne poezji nabaṭī, w tym jej głównych przedstawicieli, a także sylwetki głównych badaczy. Omówiono gatunek poezji nabaṭī pod względem struktury, rymu, rytmu. Rozdział II „Nabaṭī dziś”. Rozdział stanowi przede wszystkim analizę treści poezji nabaṭī z zachowaniem porządku tematycznego. Znajdują się tu odniesienia do klasycznego dziedzictwa poezji arabskiej, podkreślające kontynuację tradycji. Rozdział porusza również pewne zagadnienia społeczno-polityczne w odniesieniu do omawianych treści poetyckich. Wiersze (w tym liczne cytaty) przedstawione są w oryginale oraz przekładzie autorki. Rozdział III „Nabaṭī jutro”. Autorka zwraca uwagę na współczesną politykę kulturalną Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w której poezja nabaṭī zdaje się zajmować centralną pozycję. Dowodem tego są m.in. liczne projekty publiczne i przedsięwzięcia emiratu, a także działalność popularyzatorska samego władcy nastawiona na dialog ze społeczeństwem. Podkreślono znaczenie nabaṭī jako cennego narzędzia w poznawaniu lokalnej kultury. Podsumowanie. Wnioski i refleksje, odzwierciedlające realia życia i umysłowość mieszkańców Zatoki, wynikają z przyjętej w pracy metody badawczej jaką jest metodologia monograficzna oraz elementy analizy kognitywnej. Rozprawa napisana została na podstawie oryginalnych źródeł arabskich oraz opracowań polskich i zachodnich orientalistów i literaturoznawców. Dysertacja jest pierwszą polską pracą naukową podejmującą temat poezji nabaṭī. Wyniki projektu, uzyskane dzięki zastosowaniu podejścia kognitywnego, są dogłębną analizą pewnych aspektów współczesnego społeczeństwa ZEA. Ujawniają zarazem niektóre z powodów popularności poezji nabaṭī, a także wpływu jaki poetycka twórczość władcy ma na społeczeństwo.

From the Bedouin times until today, poetry has been an important - if not the most important - cultural pillar of the Arab-Muslim civilization circle. Reading and writing poetry are an integral part of the everyday life of a modern Arab, reflecting his heritage and values. Nabaṭī poetry is written in a dialectal version of the Arabic language, a mixture of literary language and dialect. The scientific problem is that this poetry - despite its great popularity among both the old and the young generation of Emirati people - is not well known enough to Western scholars, and the proof of this is e.g. poor literature on the subject. It is worth examining how the renaissance of this poetry affects the contemporary Emirati society and what its inherent features it discovers. The problem of the lack of knowledge in this subject is undertaken in the framework of the presented research project. The aim of this dissertation is to try to answer the research question why the discussed aspect of the Gulf culture is cognitively important for the further development of research on the Arabic language and culture. The doctoral dissertation posits the thesis that contemporary poetry is inspired by traditional Bedouin experience, lifestyle and mentality. The aim of the dissertation is therefore to define nabaṭī poetry as traditional Bedouin poetry, along with a description of its current use in the society of the United Arab Emirates, as well as to prove the thesis, answer a research question and show new possibilities for research on a different culture. The dissertation presents selected fragments of works by Muhammad Ibn Rāšid Āl Maktūm - vice president, prime minister of the United Arab Emirates, ruler of Dubai, his son, heir to the throne of Dubai, Ḥamdān Ibn Muhammad Āl Maktūm and Ǧamāl Ibn Ḥuwayrib - the Dubai government's adviser for culture. The dissertation consists of three chapters. Chapter I "Nabaṭī - Bedouin Heritage". The historical background of nabaṭī poetry is presented, including its main representatives, as well as the profiles of the main researchers. The genre of nabaṭī poetry was discussed in terms of structure, rhyme and rhythm. Chapter II "Nabaṭī Today". The chapter is primarily an analysis of the content of nabaṭī poetry while maintaining the thematic order. There are references to the classical heritage of Arabic poetry, emphasizing the continuation of the tradition. The chapter also touches upon some socio-political issues in relation to the discussed poetic content. The poems (including numerous quotes) are presented in the original and in the author's translation. Chapter III "Nabaṭī tomorrow". The author draws attention to the contemporary cultural policy of the United Arab Emirates, in which nabaṭī poetry seems to occupy a central position. This is evidenced by, among others numerous public projects and undertakings of the emirate, as well as the popularization activities of the ruler himself focused on dialogue with the society. The importance of nabaṭī as a valuable tool in getting to know local culture was emphasized. Summary. Conclusions and reflections, reflecting the realities of life and mindset of the inhabitants of the Gulf, result from the research method adopted in the work, which is the monographic methodology and elements of cognitive analysis. The dissertation was written on the basis of original Arabic sources as well as studies by Polish and Western orientalists and literary scholars. The dissertation is the first Polish research work on the subject of nabaṭī poetry. The project results, obtained through the use of a cognitive approach, provide an in-depth analysis of certain aspects of contemporary UAE society. They also reveal some of the reasons for the popularity of nabaṭī's poetry, as well as the impact that the ruler's poetry has on society.