Portret(y) filozofa.Próba rekonstrukcji światopoglądu oraz systemu filozoficznego St. I. Witkiewicza na podstawie wybranych dzieł, dyskusji polemicznych oraz fragmentów dyskursu autobiograficznego.

Praca jest próbą odtworzenia drogi światopoglądowej i filozoficznej, jaką na przestrzeni życia przebył St. I. Witkiewicz, a której skutki manifestowały się w postawie filozoficznej artysty. Filozof zostaje sportretowany poprzez istotne dla niego relacje. Każda relacja – spotkanie o charakterze dialogu - opiera się w myśl idei hermeneutycznej na obustronnej pracy rozumienia. Jej celem jest wyjście poza własną perspektywę postrzegania ku rozmówcy (Drugiemu) i przewartościowania siebie samego w spojrzeniu Drugiego. Konsekwencje tego doświadczenia przejawiają się w kolejnych przeżyciach podmiotu. Dojrzewanie światopoglądowe jest procesem, w którym poszczególne spotkania pozwalają nam otrzymać portret artysty w danym momencie życia (niczym stop-klatkę) i nakreślić potencjalne perspektywy dalszych zmian. Każde ze spotkań przedstawione zostało z możliwie dokładnie: z analizowanego spektrum poruszanych tematów wybrano te zmienne, które mogły zaważyć na światopoglądzie Witkiewicza. Analiza spotkania dotyczy zatem zawsze obydwu stron dialogu – poświęcono w niej możliwie dużo uwagi nie tylko Witkiewiczowi ale także jego współrozmówcom. Wywierany w owych spotkaniach wpływ współrozmówców nie zawsze poddaje się jednoznacznej klasyfikacji. Pozostawione w Witkiewiczu wątpliwości i spostrzeżenia nie zawsze ujawniają się od razu, często ich katalizatorami w późniejszym okresie są kolejne spotkania lub zdarzenia z życia artystycznego i prywatnego. Światopogląd Witkiewicza oraz składowe jego systemu filozoficznego ukazane są z różnych stron a także ulegają modyfikacjom na przestrzeni portretowanych spotkań. Na tytułowy portret Witkiewicza składa się 6 spotkań z postaciami z różnych dziedzin sztuki i nauki. Kluczem w doborze prezentowanych postaci był nadrzędny cel w postaci ukazania Witkiewicza w odmiennych relacjach życiowych, które miały wpływ na równomierny rozwój różnych obszarów jego refleksji światopoglądowej: autoanalizy, poszukiwania swojego miejsca w świecie, definiowania nadrzędnego celu artysty i filozofa, projektowania i możliwości wpływania na sferę wartości innych osób itp. Dobór postaci także z dziedzin poza filozoficznych – miał na celu podkreślenie przekonania o filozoficznej naturze kontaktów Witkiewicza i prowadzonych dyskusji także z obszaru wrażliwości estetycznej czy literackiej. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza z nich poświęcona jest osadzeniu filozofii oraz światopoglądu St. I. Witkiewicza w szerszym kontekście europejskiej myśli filozoficznej (wskazanie potencjalnych inspiracji i powinowactw myśli Witkacego do klasycznej myśli europejskiej) a także krótkim sprawozdaniem z dotychczasowego stanu badań witkacologicznych, z uwzględnieniem nurtu filozoficznego. Druga część pracy - jest próbą wspomnianego dynamicznego ujęcia zmian i procesów zachodzących w wewnętrznym świecie St. I. Witkiewicza. Spójna droga filozoficzna Witkacego ukazana w tym rozdziale składa się z sześciu powiązanych ze sobą spotkań. Mimo licznych miejsc wspólnych, każde ze spotkań jest odrębną historią. Każde oddaje inny aspekt światopoglądu Witkiewicza, i zmusza go do rozwijania odmiennych obszarów wrażliwości. Każda z relacji pozwoli też Witkiewiczowi określić siebie w innym kontekście wobec współtowarzysza i współrozmówcy. Wśród prezentowanych partnerów dyskusji Witkacego znajdują się między innymi: ojciec Stanisław Witkiewicz, Roman Jaworski, Bronisław Malinowski, Bruno Schulz, Władysław Reynel (mecenas Witkiewicza) a także Hans Cornelius (mistrz i przyjaciel Witkiewicza). Rozprawa jest próbą dynamicznego ujęcia rozwoju światopoglądu i Systemu filozoficznego St. Ignacego Witkiewicza. Jej celem jest ukazanie wymiernego wpływu różnorodnych osób z wielu dziedzin i okresów życia Witkiewicza na kształt jego refleksji filozoficznej. Praca ta może być przyczynkiem dla dalszych badań witkacologicznych (poprzez dopełnienie portretu o nieuwzględnione w pracy spotkania Witkiewicza). Z drugiej strony, może posłużyć, jako inspiracja dla rozwinięcia tematów: stricte filozoficznych polemik Witkacego czy też inspiracji lekturowych Witkiewicza. Praca może być szczególnie przydatna dla osób, które zajmując się filozoficznym aspektem działalności Witkiewicza, chciałyby poszerzyć kontekst stricte systemowy o czynniki, które na przestrzeni życia Witkacego, wpłynęły na finalny kształt zarówno samego monadyzmu biologicznego, jak i katastroficznej wizji społeczeństwa Witkacego oraz legły u podstaw działań mających służyć poprawie kondycji społecznej i samoświadomości jednostek. // Thesis is an attempt of reconstruction of the ideological and philosophical path of the life of St. I. Witkiewicz, effects of which manifested in his philosophical beliefs. The philosopher is portrayed by relationships important to him. Every relationship - a meeting in the form of a mutual dialogue - is based on the idea of hermeneutic work and mutual understanding. Its aim is to go beyond ones own perspective and onto the perception of the interlocutor (the Other / the second one) and reevaluate himself in the eye of the Other. Consequences of this experience manifest themselves in subsequent experiences of the subject. Worldview maturation is a process in which singular meetings allow to get a portrait of the artist in that particular time of his life ( as in a stop-frame portrait) and outline potential perspectives for further changes. Each of the meetings is presented as precisely as possible: from the analyzed spectrum of the topics, those have been selected that could had an influence on the worldview of St.I. Witkiewicz. Analysis of the meeting is therefore always related to the both sides of the dialogue - not only Witkiewicz but also his interlocutor. Influence of those meetings is not always easy to calssify in the moment. Doubts and insights that were experienced by Witkiewicz do not always show up right away, they are often catalised in a later period by another meeting or event in the artistic or private life of the artist. Witkiewicz’s worldview and philosophical system components are presented from different sides and often exolve during portrayed meetings. The theme portrait of Witkiewicz consists of 6 meetings with individuals from different fields of art and science. Crucial for the selection of presented figures was their role in Witkiewicz’s life. Aim of the work was to present Witkacy in different life relations that had an influence on the balanced development of many areas of his self-reflection: self-analysis, the search for his place in the world, the definition of his primary goals as an artist and philosopher, ability to have an influence on other people values, etc. Presented interlocutors were selected not only form the philosophical area , but also from other fields like aesthetics or literature – to emphasize the philosophical nature of many of Witkiewicz’s relationships and discussions also from other fields of work. The work consists of two parts. The first one is an attempt to show worldview and philosophical system of St. I. Witkiewicz in context of wide European philosophical thought (to point out the potential inspirations and resemblances between Witkacy’s and European thought). It also contains a summary of the research on Witkiewicz’s work, including his philosophy. Second part of the thesis – is an attempt to portrait changes and processes that take place in Witkiewicz’s internal world. Consistent path of Witkacy’s philosophical maturation is presented by six interrelated meetings (relations). They are linked, although each of them presents a separate story. Each presents different side of Witkiewicz’s worlview and force him to develop different area of sensitivity. Among Witkacy’s interlocutors we can find inter alia: his father – Stanisław Witkiewicz, Roman Jaworski, Bronisław Malinowski, Bruno Schulz, Władysław Reynel (his patron) and Hans Cornelius (philosophical master and Witkiewicz’s close friend). The work is an attempt of a dynamic conceptualization of Witkiewicz’s worldview and philosophical system. It’s aim was to present influence of various people from many fields of art and science that Witkiewicz met on his life path on the shape of his philosophical reflection. Thesis can be an inspiration for the further research (adding not mentioned at Witkiewicz’s relationships). On the other hand, it can inspire to develop research on philosophical polemics and Witkacy’s reading inspirations. Thesis can be valuable especially for researchers of Witkiewicz’s philosophical work that would like to broaden the context of factors that influenced the catastrophic vision of the modern society and the condition of a single person or on the shape of biological monadism itself.