Wizerunek państwa w komunikowaniu międzynarodowym - uwarunkowania teoretyczne

Celem pracy było zebranie i usystematyzowanie dotychczas przeprowadzonych badań z zakresu komunikowania międzynarodowego i wizerunku państwa, na podstawie dostępnej anglo-, polsko- i rosyjskojęzycznej literatury naukowej, a także próba odpowiedzi na pytanie o miejsce i rolę wizerunku państwa w komunikowaniu międzynarodowym oraz znaczenie państwa narodowego w jego kształtowaniu (na przykładzie Republiki Białoruś). Główną tezą rozprawy zostało twierdzenie, że podstawą kreowania wizerunku państwa w komunikowaniu międzynarodowym jest jego potencjał komunikacyjny, który jest określany poprzez identyfikację państwa na arenie międzynarodowej oraz prowadzoną politykę w zakresie informacji i komunikowania. Dodatkowo postawiono dwa pytania badawcze: pierwsze dotyczyło roli państwa narodowego w procesie kształtowania swojego wizerunku poprzez wywieranie wpływu na uwarunkowania tego procesu; drugie opierało się na twierdzeniu, że w warunkach intensywnego procesu mediatyzacji wszystkich szczebli życia społecznego wizerunek państwa, świadomie kształtowany przy pomocy określonych modeli, jest istotnym komponentem komunikowania międzynarodowego, wpływającym na polityczny, ekonomiczny, społeczny i kulturowy rozwój państwa. Praca składa się z pięciu rozdziałów, a jej konstrukcja i logika odpowiada postawionym zadaniom badawczym. Pierwszy rozdział jest wprowadzeniem do problematyki komunikowania międzynarodowego. W rozdziale zostały zaprezentowane główne podstawy teoretyczne podkreślające, między innymi, znaczenie komunikowania międzynarodowego w stosunkach międzynarodowych, oraz omówione kwestie istoty, funkcji oraz modelu komunikowania międzynarodowego, utrwalone dotychczas w nauce. Osobno poruszony został temat środków, poziomów i form komunikowania międzynarodowego, ważny dla zrozumienia jego struktury i zakresu oddziaływania. Rozdział drugi porusza problematykę regulacji prawnych przepływów informacyjnych w światowej przestrzeni komunikacyjnej, instytucjonalizację komunikowania międzynarodowego i analizę norm i źródeł prawa sformułowanych w ramach prac organizacji międzynarodowych (ONZ, UNESCO, Rada Europy). Punktem wyjścia w rozdziale trzecim stało się wyłonienie problematyki państwa i elementu komunikacyjnego we współczesnej myśli politycznej. Rozdział porusza trzy elementy funkcjonowania państwa (jego tożsamość międzynarodowa, państwowa polityka informacyjna oraz regulacje prawne procesów komunikowania i informowania), wpływające na jego samookreślenie i procesy komunikacyjne, w których uczestniczy. W rozdziale czwartym podejmuje się tematyka rozumienia kategorii wizerunku państwa oraz jego teoretyczno-konceptualnych podstaw. Ważnym punktem odniesienia stały się podejścia naukowe traktujące kategorię wizerunku państwa na różne sposoby – marketingowe, geopolityczne, brandingowe, wizerunkowe, oraz analiza SWOT tych podejść. W rozdziale piątym została zaproponowana struktura wizerunku państwa, uwzględniająca zmiany w stosunkach pomiędzy państwami, wpływające na zwiększenie roli komunikacyjnego czynnika tych stosunków. Wyodrębnione zostały trzy komponenty, na podstawie których można określić komunikacyjny potencjał wizerunku państwa, a mianowicie: tożsamość państwa, prawo w zakresie informacji i komunikacji, polityka komunikacyjna państwa. Została przeprowadzona analiza prezentowanych komponentów na przykładzie Republiki Białoruś.

The purpose of the thesis was to collect and systematise international communication and state image research conducted to date, based on the available English, Polish and Russian language scientific literature, as well as to attempt to answer the question about the place and role of state image in international communication and the significance of national state in building this image (as exemplified by the Republic of Belarus). The main hypothesis of the paper was that what underpins the state image building in international communication is its communicative potential, which is defined by the state’s identification on the global arena and by the information and communication policy it has in place. Additional hypotheses are as follows: national state plays an important role in the process of building its image by exerting an influence on the determinants of this process, and as we are experiencing an intensive process of all levels of the state’s social life being mediatised, state image, built in an informed manner and using specific models, is an important component of international communication, which has an impact on the political, economic, social and cultural development of the state. The paper was made up of five chapters, and its structure and logic corresponds to the research tasks outlined. Chapter One is an introduction to the issues of international communication. It presents main theoretical bases, which emphasise, among other things, the meaning of international communication in international relations. The chapter also discusses the essence, function and model of international communication as established in academic practice to date. The means, levels and forms of international communication, which are important to understand its structure and the extent of its impact, are examined separately. Chapter Two touches on the issues of legal regulations governing information flows in the global communication space. It also focuses on the international communication institutionalisation and analyses the norms and sources of law in international communication adopted by the largest international organisations (UN, UNESCO, Council of Europe). The point of departure for Chapter Three is to identify the issues of state and communication component in the present-day political thought. The chapter touches on three elements of the state’s functioning (its international identity, state information policy and legal regulation of communication and information processes), which have an impact on its self-determination and communication processes in which it takes part. Chapter four discusses the understanding of state image category and its theoretical and conceptual bases. What is an important point of reference here is the scientific approaches which deal with the state image category in many ways – in marketing, geopolitical, branding, image-building terms, and a SWOT analysis of those approaches. Chapter Five proposes a state image structure taking account of changes in interstate relations, which increase the role of communicational factor of these relations. Three components are identified, based on which it is possible to establish the communicative potential of state image, namely: state identity, the law governing information and communication, state communication policy. The components presented are analysed using the example of the Republic of Belarus.