Modalities of Conformity and Resistance: Identity Formation and Political Action in Ralph Ellison’s Invisible Man

Problem badawczy pracy stanowiło wykrycie w narracji bohatera powieści Ralpha Ellisona “Niewidzialny Człowiek” (1952) przyczyn trudności z formowaniem tożsamości, ujawnionych w opisie jego Lebenswelt (E. Husserl). Metoda obejmowała interpretacyjną analizę fenomenologiczną (J. Smith), podwójną hermeneutykę, a także aparat pojęciowy z psychoanalizy (D. Winnicott, H. Kohut), psychologii rozwoju (E. Erikson, J. Marcia) i badań nad traumą (J. Herman). Praca omawia również tożsamość zbiorową przez pryzmat teorii Signifyin(g) (H. Gates) i dynamikę kultu w Bractwie (S. Hassan). Omawia tworzenie tożsamości w kontekście działań politycznych, m.in. z wykorzystaniem pojęć interpelacji (L. Althusser) i strategicznej mimikry (H. Bhabha). Różnia (différance) Derridy wyjaśnia z kolei mechanizm ukrytego przesłania dziadka bohatera. Przeprowadzona analiza wyróżnia dwa kluczowe wątki. Pierwszy problem dotyczy ego-dystonicznej symptomatologii traumy relacyjnej, która sabotuje reintegrację narratora ze społeczeństwem. Pomimo prób przepracowania traumy i uformowaniem się tożsamości narracyjnej (D. McAdams), kryzys rozwojowy według Eriksona pozostaje nierozwiązany, ponieważ narrator wciąż poszukuje lustra dla uznania swojego prawdziwego Ja. Po drugie, powieść w ukryty sposób podkreśla rolę odzwierciedlenia i relacyjności, zwłaszcza przez zawoalowany gestalt matki, górujący nad widoczną ojcowską figurą w powieści, związaną z ambicjami społecznymi narratora. Jego “hibernacja” przypomina liminalną “przestrzeń macierzystą” (B. Ettinger), w której “stawanie się razem poprzedza bycie jednym”. Taka dynamika odbija się również w rozumieniu politycznego działania przez narratora, który waha się między etyką troski (C. Gilligan) widoczną w “zasadzie” przyświecającej etosowi amerykańskiemu, a etyką sprawiedliwości z jej samostanowieniem. Problemat tożsamości pozostaje zatem nierozwiązany, jednocześnie skierowane z ostatnim zdaniem zaproszenie czytelnika do zaangażowania się w proces “różnicowania/odraczania” znaczeń, zapewnia niewidzialnemu człowiekowi widoczność w procesie relacyjnego “stawania się razem”.

The primary inquiry of the thesis was to determine what underlies the struggle with identity formation of Ralph Ellison’s “Invisible Man” (1952) protagonist, as revealed through a narrative of his Lebenswelt (E. Husserl). The thesis employs a framework of interpretative phenomenological analysis and double hermeneutics, as well as theories derived from psychoanalysis (D. Winnicott, H. Kohut), developmental psychology (E. Erikson, J. Marcia), and trauma studies (J. Herman). Collective identity is discussed within the theory of Signifyin(g) (H. Gates), and cult dynamics in the Brotherhood (S. Hassan). The political action–identity nexus is examined with the modeled modalities of conformity and resistance, employing concepts of interpellation (L. Althusser) and strategic mimicry (H. Babha). Deridean différance explains a mechanism behind the grandfather’s advice. The analysis identified two emerging themes addressing the research question. The first is the ego-dystonic symptomatology of relational trauma that sabotages the narrator’s reintegration with the society. Although “working through” trauma began with forming a narrative identity (D. McAdams) and integrating insights akin to the hermeneutic circle, he remains dependent on “recognition” of his true self, thus the Eriksonian developmental crisis remains unresolved. The second underscores the role of mirroring and relationality: an absent mother gestalt, undermining the visible father figure that represents the narrator’s drive towards social advancement. His “hibernation” reflects a matrixial borderspace (B. Ettinger), where “becoming-together precedes being-one” before final signification and commitment. Similarly, his understanding of political action falters between the ethics of care (C. Gilligan) — the “principle” behind American ethos, and ethics of justice with his individual self-assertion. The conundrum remains, however, unresolved, and perhaps dependent on the reader who, invited by the narrator with his last utterance to engage in a process of “differing/ deferring”of meanings, thus grants visibility to the “disembodied voice”and engages in a mirroring process of “becoming-together.”