Zjawisko ’imāli w języku arabskim – między historią a współczesnością

Przedmiotem niniejszej pracy magisterskiej jest analiza zjawiska imāli w języku arabskim. Imāla odnosi się do pochylania długiej lub krótkiej samogłoski / ā / w kierunku długiej lub krótkiej samogłoski / ē /, zgodnie z teorią Sībawayhiego, jednego z pierwszych gramatyków języka arabskiego. Praca skupia się na omówieniu teoretycznych aspektów funkcjonowania imāli według Sībawayhiego i ilustruje je przykładami. Kolejnym etapem jest analiza aktualności zjawiska imāli w różnych dialektach języka arabskiego używanych współcześnie. Zjawisko imāli w tych dialektach różni się w zależności od czynników religijnych, geograficznych i osiedlania się lub nieosiedlania się ludności posługującej się tymi dialektami. Ocenie poddana zostaje faktyczna wartość zasad pochylania się samogłoski / a / w porównaniu do dialektów współczesnych języka arabskiego. Analiza obejmuje dialekty Mezopotamii, Syropalestyny i Malty w celu oceny aktualności zjawiska imāli w kontekście geograficznego występowania dialektów. Ponadto badany jest aspekt religijny użycia imāli w dialektach Antiochii i Bagdadu w Iraku. Praca kończy się obserwacją pochylania się samogłoski / a / w dialektach beduińskich w Jordanii i Izraelu. W ramach pracy przedstawione są nie tylko zasady użycia imāli i przykłady zastosowania tego zjawiska, ale także transkrypcje tekstów znalezionych w pracach znanych gramatyków i językoznawców języka arabskiego oraz ich tłumaczenia. W pracy wykorzystana została transkrypcja ISO (UW) wzbogacona o samogłoski niewystępujące w oficjalnym języku arabskim.

The subject of this master's thesis is the analysis of the phenomenon of imāla in the Arabic language. Imāla refers to the transformation of the long or short vowel / ā / towards the long or short vowel / ē /, according to the theory of Sībawayh, one of the first grammarians of the Arabic language. The thesis focuses on discussing the theoretical aspects of imāla's function according to Sībawayh and illustrates them with examples. The next stage involves analyzing the current relevance of the imāla phenomenon in various dialects of the Arabic language used today. The imāla phenomenon in these dialects varies depending on religious, geographical, and settlement factors of the population using these dialects. The actual value of the transformation of the vowel / a / is evaluated compared to contemporary Arabic dialects. The analysis includes the dialects of Mesopotamia, Syro-Palestine, and Malta to assess the current relevance of the imāla phenomenon in the context of the geographical distribution of dialects. Additionally, the religious aspect of imāla usage in the dialects of Antioch and Baghdad in Iraq is examined. The thesis concludes with observations on the transformation of the vowel / a / in Bedouin dialects in Jordan and Israel. The thesis not only presents the rules of imāla usage and examples of its application but also includes transcriptions of texts found in the works of renowned grammarians and linguists of the Arabic language, along with their translations. In the thesis there was used ISO (UW) transcription enriched with vowels not present in the official Arabic language.