Koncepcja majątkowej ochrony dóbr osobistych w świetle art.448 k.c.

Tematem pracy jest analiza zagadnienia koncepcji majątkowej ochrony dóbr osobistych unormowanej w art. 448 k.c., przy uwzględnieniu zmian tej regulacji wprowadzonych do Kodeksu cywilnego z dniem 15 września 2023 r. W pracy przedstawiono podstawowe założenia systemu ochrony dóbr osobistych w prawie cywilnym oraz zarysowano zasady oraz podstawy odpowiedzialności deliktowej zawarte w księdze III, tytule VI Kodeksu cywilnego. Opisano zmiany art. 448 k.c. w ujęciu historycznym oraz dokonano wykładni językowej tej regulacji, a także zestawiono analizowane unormowanie z treścią i zasadami stosowania art. 445 k.c. Zaprezentowano dwie podstawowe koncepcje interpretacyjne art. 448 k.c., tj. koncepcję samodzielnej podstawy powstania roszczeń oraz koncepcję przysługiwania roszczeń po spełnieniu przesłanek właściwych dla ogólnych podstaw odpowiedzialności deliktowej. Następnie dokonano krytycznej oceny obu stanowisk, wypunktowano atuty i zastrzeżenia dotyczące tych koncepcji oraz podjęto próbę wskazania, która z nich wydaje się bardziej przekonująca. Sformułowano również postulaty de lege ferenda dotyczące unormowań przewidujących możliwość żądania kompensacji krzywdy w przypadku naruszenia dóbr osobistych.

The subject of the study is the analysis of the issue of the concept of financial protection of personal property normalized in Article 448 of the Civil Code, taking into account the amendments of this regulation introduced to the Civil Code as of 15 September 2023. The paper presents the basic assumptions of the system of personal property protection in civil law and outlines the principles and bases of tort liability contained in Book III, Title VI of the Civil Code. Changes to Article 448 of the Civil Code have been described historically and the linguistic interpretation of this regulation has been provided, as well as the analysed regulation has been juxtaposed with the content and principles of application of Article 445 of the Civil Code. Two basic interpretative approaches to Article 448 of the Civil Code have been presented, i.e. the concept of an independent basis for claims and the concept of entitlement to claims upon fulfilment of the prerequisites for general grounds for tort liability. A critical appraisal of both positions is then made, the strengths and reservations of these concepts are pointed out, and an attempt is made to indicate which of them seems more convincing. De lege ferenda postulates have also been formulated concerning the norms providing for the possibility to demand compensation for non-material damage in the case of violation of personal rights.