Realizacja przestrzeni w „Ziemi obiecanej” Andrzeja Wajdy wobec przesłania Władysława Stanisława Reymonta

Adaptacja literatury jest częstym filmowym zabiegiem, jednak odpowiednie zaadaptowanie dzieła jest wymagające. Reżyser musi osadzić tekst literacki w umiejętnie zinterpretowanym świecie, który będzie odpowiadał widzom. Jednym z elementów adaptacji jest kreacja przestrzeni. Władysław Reymont w powieści „Ziemia obiecana” przedstawia miasto – Łódź jako miejsce brutalne i traktuje je jako osobnego bohatera. Andrzejowi Wajdzie udaje się nakręcić Łódź w sposób zgodny z intencjami pisarza. Co więcej, wykorzystuje oryginalną scenografię, jaką oferuje miasto. Osadza bohaterów w miejscu, które pamięta czasy Reymonta. To, co ważne w przestrzeni „Ziemi obiecanej” to także wnętrza. Pałace fabrykantów oraz fabryki stanowią część miejskich opisów. Pokazują, jak bohaterowie zachowują się w różnych środowiskach. Miasto w obu tekstach jest brutalne, determinuje działania bohaterów, pozbawia ich ludzkich zachowań i sprawia, że gubią pewne wartości. Jest to miejsce pełne kontrastów oraz niesprawiedliwości. W adaptacji udało się to pokazać za pomocą różnych perspektyw kamery, kolorów oraz dźwięków. Dzięki tym elementom, widz dostaje pełny obraz metropolii i kapitalizmu, które w filmie wydają się być bardziej wyraziste od ukazanych w oryginale literackim.

Adaptation of literature is a common choice for filming, but making a correct adaptation can be challenging. The director has to be able to interpret literature in a way that will be appealing to the viewers. One of the elements of the adaptation is space. Władysław Reymont in his novel „The promised land” has shown a city — Łódź as a barbaric place and as if it was a separate character. Andrzej Wajda in his adaptation of this book was able to capture Łódź in a way that Reymont intended to. What is more, the director used an original scenography in the city and he put the characters in it. But besides the importance of the city space, interior space is just as valid. Palaces and factories also are a part of the wide descriptions. They show how the characters act in different places. The city in the movie and the book is brutal and determines the actions of the characters and makes them lose some of their human behavior and values. It is a place full of injustice and unfairness. In the adaptation, Andrzej Wajda was able to show it with different perspectives of the camera, colors and various sounds. Thanks to those elements, the viewers are given a full picture of this metropolitan capitalism, which is maybe even more distinctive in the movie than in the book.