Indirect impoliteness - in search for an account. A corpus-based study

The aims of this dissertation are: firstly, to examine indirect impoliteness in real-life data, and secondly, to test the most crucial and influential impoliteness models when compared with the results of the data analysis. The object of my analysis is a collection of 596 conflictive exchanges from Allegro.pl (a popular Polish Internet shop and auctioning service(, which can be found in the appendix. A conflictive exchange is understood as a sequence made of a negative comment posted by the buyer and a reply to that comment posted by the seller. Another objective is to demonstrate the richness of the strategies employed in the exchanges and the complexity of impolite implicatures. I also intend to discuss the specific nature of face and intentionality, particularly the professional aspect of face, and to describe how this face aspect is attacked, threatened or enhanced. The first, theoretical chapter provides an overview of the key politeness and impoliteness theories in pragmatics to date. It opens with a summary of politeness models as the starting point for studying impoliteness as a separate phenomenon in interaction. Impoliteness theories are divided into two large groups, which derive from two views on communication: the Gricean view and the Relevance-Theoretic and cognitive view. After a presentation of Grice-based models, I discuss the most important theories of politeness and impoliteness which were formulated in response to the Gricean model of communication and which are cognitive or Relevance Theory-based. The chapter also contains a preliminary critical evaluation of the models discussed and their possible usefulness for the data analysis. The second chapter starts with a detailed description of the data. Next, the data is discussed from the point of view of two crucial methodological tools: discourse analysis and linguistic indirectness. Here, I summarise the most prominent approaches towards both phenomena and select those that best justify the status of the data as an example of discourse and of indirectness respectively. The third chapter is the data analysis proper, with a classification of indirect impoliteness strategies into three large categories (speech acts, rhetorical devices and linguistic means) and a detailed discussion of every single strategy with examples from the appendix. I also explain how these strategies help in deriving impolite implicatures and how they affect the sellers’ face. The last chapter critically assesses the key (im)politeness models in light of the results of the data analysis. I focus on the relationship between the seller and the buyer, power and intentionality. Finally, I devote a separate section to the discussion of face in literature to date as regards professional competence, good reputation and reliability as a business person. At this point, I suggest distinguishing one subtype of face within Lim and Bower’s (1991) Competence Face, namely, professional face, as this particular face aspect is threatened, challenged and defended in the data. Przedstawiona przeze mnie praca doktorska poświęcona jest nieuprzejmości językowej pośredniej w oparciu o analizę danych. Obiektem badania są dane językowe pochodzące z polskiego sklepu i serwisu aukcyjnego Allegro.pl, a konkretnie wymiany komentarzy zamieszczonych przez użytkowników po zakończonych nieudanych transakcjach. Pojedyncza wymiana komentarzy, określona przeze mnie jako wymiana konfliktowa (conflictive exchange), to inaczej para złożona z negatywnego komentarza zamieszczonego przez kupującego oraz z odpowiedzi na tenże komentarz autorstwa sprzedawcy. W dysertacji zbadane zostało 596 wymian konfliktowych, które zawarte są w dodatku. Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym, teoretycznym rozdziale dokonuję szczegółowego przeglądu najważniejszych teorii uprzejmościowych i nieuprzejmościowych. Najpierw opisuję kluczowe teorie uprzejmościowe, ponieważ to z nich wywodzą się teorie nieuprzejmościowe. Następnie dokonuję podziału teorii nieuprzejmości na trzy grupy. Pierwszą grupę stanowią teorie oparte na modelu komunikacji językowej Grice’a. W drugiej grupie opisane są modele uprzejmości wywodzące się z Teorii Relewancji. Ostatnią grupę stanowią stosunkowo najnowsze teorie nieuprzejmości, oparte na Teorii Relewancji oraz podejściu kognitywnym. Rozdział kończy wstępna selekcja modeli, które mogą okazać się najbardziej użyteczne w późniejszej analizie. W rozdziale drugim prezentuję dane i opisuję wymianę konfliktową, czyli przyjętą przeze mnie podstawową jednostkę analityczną. W dalszej jego części uzasadniam status danych jako przykładu dyskursu oraz pośredniości językowej. W tym celu omawiam najważniejsze podejścia do analizy dyskursu, wybierając te, które najlepiej potwierdzają dyskursywną naturę danych. Następnie dokonuję przeglądu najważniejszych teorii dotyczących pośredniości językowej i selekcji modelu, który najskuteczniej objaśnia to zjawisko w zestawieniu z danymi. Rozdział trzeci poświęcony jest analizie danych i strategii pośredniego wyrażania nieuprzejmości, które można w nich zaobserwować. Strategie dzielę na trzy kategorie: aktów mowy, środków retorycznych oraz środków językowych. W ramach każdej kategorii wyodrębniam podkategorie odpowiadające pojedynczym strategiom językowym. Omawiając przykłady, opisuję również mechanizm powstawania nieuprzejmych implikatur. Rozdział trzeci zamyka tabela ze statystyką występowania poszczególnych strategii w danych. Rozdział czwarty poświęcony jest wynikom badania, jak również krytycznemu osądowi najważniejszych teorii uprzejmościowych i nieuprzejmościowych pod kątem ich funkcjonalności w analizie zgromadzonych danych. W dyskusji omawiam następujące czynniki: władza, relacja między sprzedającym a kupującym, strategie, intencjonalność oraz podejście do zjawiska pośredniości. Osobna sekcja rozdziału czwartego odnosi się do rozumienia twarzy w kontekście kompetencji zawodowych. Po dokonaniu przeglądu najważniejszych modeli twarzy oceniam, czy i jak omawiają one aspekt profesjonalizmu. Następnie proponuję wyodrębnienie osobnego aspektu twarzy w ramach modelu Lima i Bowersa (1991), a mianowicie podtypu twarzy kompetencyjnej (Competence Face), nazwanego przeze mnie twarzą profesjonalną (‘professional face’), gdyż w zgromadzonych danych to właśnie ten aspekt twarzy jest atakowany, podbudowywany i ratowany.