Muzea misyjne w Polsce w perspektywie dekolonialnej. Studium trzech przypadków

Celem pracy jest analiza reprezentacji muzeów misyjnych w Polsce. W warstwie teoretycznej praca odwołuje się do paradygmatu dekolonialnego. W warstwie metodologicznej stosuję krytyczną analizę dyskursu wykorzystywaną do badań wizualnych, zaproponowaną przez Gillian Rose. Praktyczną ramę analizy wyznaczają także narzędzia zaproponowane przez muzealniczkę Margaret Lindauer oraz edukatorkę Vanessę Andreotti. Na podstawie trzech studiów przypadku, Muzeum Misyjnego na Świętym Krzyżu, Salezjańskiego Muzeum Misyjnego w Czerwińsku nad Wisłą oraz Multimedialnego Muzeum Misyjnego w Katowicach, pokazuję, w jaki sposób muzea misyjne współtworzą obraz Innego w polskiej kulturze. Muzea te nie odnoszą się do współczesnych trendów w muzealnictwie dekolonialnym, w znikomym stopniu odwołują się do swojego kolonialnego dziedzictwa, w zasadzie go nie problematyzując, utrwalają europocentryczne stereotypy i nie uwzględniają głosu rdzennych społeczności.

The aim of this study is to analyze the representation of missionary museums in Poland. The theoretical framework of the study is grounded in the decolonial paradigm. Methodologically, the thesis employs critical discourse analysis for visual studies as proposed by Gillian Rose. The practical framework for the analysis also draws on tools developed by museologist Margaret Lindauer and educator Vanessa Andreotti. Based on three case studies: Muzeum Misyjne na Świętym Krzyżu, Salezjańskie Muzeum Misyjne w Czerwińsku nad Wisłą oraz Multimedialne Muzeum Misyjne w Katowice— I demonstrate how missionary museums co-create the image of the Other within Polish culture. These museums do not engage with contemporary trends in decolonial museology, rarely address their colonial heritage, and essentially fail to problematize it, thus reinforcing Eurocentric stereotypes and excluding the voices of Indigenous peoples.