Restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja transgranicznej grupy bankowej w prawie Unii Europejskiej

Przedmiotem rozważań niniejszej rozprawy uczyniono instytucję restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w prawie Unii Europejskiej. Celem rozprawy było zbadanie, czy istnieje jednolity, kompleksowy i spójny model restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w Unii Europejskiej. Analizie powyższego problemu badawczego posłużyły następujące pytania pomocnicze: 1) Czy banki powinny podlegać specjalnym procedurom upadłościowym? 2) Jaką rolę pełni interes publiczny w instytucjonalizacji systemu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji? 3) Czy harmonizacja krajowych systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji wpływa na efektywność procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji? 4) Czy procedura restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w nowej architekturze sieci bezpieczeństwa finansowego zapewnia efektywność i bezpieczeństwo systemu finansowego? Struktura niniejszej rozprawy dostosowana została do celu i przyjętych założeń badawczych. Rozdział pierwszy poświęcony został rozważaniom teoretycznym nad istotą stabilności finansowej. W tym celu poruszono problem ryzyka systemowego oraz zasadności tworzenia mechanizmów prawno-instytucjonalnych zapewniających ochronę integralności i stabilności systemu finansowego. W rozdziale drugim zarysowana została konstrukcja prawna transgranicznych grup bankowych. W tym celu przyjęto założenie o istnieniu rozdzielności między grupą bankową sensu stricto a sensu largo. Podejście to umożliwiło ukazanie wpływu procesów konsolidacyjnych na złożoność struktur finansowych, stanowiących wyzwanie regulacyjne w prawie europejskim. Rozdział trzeci stanowi analizę instytucji upadłości transgranicznej instytucji kredytowej. W pierwszej kolejności poruszony został model kontrolowanej uniwersalności postępowania upadłościowego, przyjęty w ramach rozporządzenia (WE) nr 1346/2000 , w kontekście niewypłacalności transgranicznej grupy kapitałowej. Następnie analizie poddano model uniwersalnego postępowania sanacyjnego lub likwidacyjnego instytucji kredytowej w ramach dyrektywy 2001/24/WE. Na tym tle odniesiono się do efektywności instytucji upadłości transgranicznej instytucji kredytowej w warunkach globalnego kryzysu finansowego. W rozdziale czwartym przedstawione zostały warunki efektywnej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w prawie UE. Za punkt wyjścia uczyniono konstatację, że banki ze względu na status instytucji zaufania publicznego powinny podlegać specjalnym procedurom upadłościowym. Na tym tle zarysowana została istota procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji jako konstrukcja prawna administracyjnego postępowania upadłościowego. Następnie wyodrębniono model funkcjonalny restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, przy założeniu, że powinien być oparty na: (i) zintegrowanych ramach prawnych w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego; (ii) zmianie podejścia w aspekcie systemowej ważności instytucji finansowych; oraz (iii) interwencji regulacyjnej właściwych organów. Na zakończenie tego rozdziału ukazany został wpływ miękkiego prawa na kształt prawno-instytucjonalny systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz poruszono kwestię możliwości nadania mocy wiążącej instrumentom regulacji o charakterze miękkiego prawa. W rozdziale piątym w ujęciu prawno-porównawczym poruszone zostały: (i) podstawy prawne systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w UE; (ii) środki przygotowawcze i zapobiegawcze; (iii) ramy krajowych systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji; (iv) ramy transgranicznej procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji; (v) mechanizmy finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji; oraz (vi) zabezpieczenia i gwarancje ochrony praw podstawowych w procedurze restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Ostatnią częścią pracy jest zakończenie, w którym sformułowane zostały wnioski de lege ferenda.

This dissertation is considered the model of resolution regime in the European Union law. The aim of the dissertation was to examine whether there is a unified, comprehensive, and coherent model of the resolution regime in the EU law. The structure of this dissertation was adapted for the purpose and assumptions of research. The first chapter is considered the theoretical issues of financial stability, systemic risk and the reasonableness of creating a legal and institutional mechanisms to ensure the protection of the integrity and stability of financial system. The second chapter is based on the assumption that there is a separation between banking group sensu stricto and sensu largo. Thus, it was possible to determine the impact of the consolidation process on the complexity of financial structures, which are a regulatory challenge in the EU law. The third chapter is an analysis of the cross-border bank insolvency under Directive 2001/24/EC, especially the role of this institution during the global financial crisis. The fourth chapter presents the conditions for effective resolution regime in the EU law. In order to respond this problem it was considered the functional model of resolution regime, which should be based on the integrated safety net frameworks, change of systemic risk approach and regulatory intervention of the competent authorities. At the end of this chapter it was considered the impact of the soft law on the resolution regimes in the EU. The fifth chapter is based on the comparative analysis of (i) the legal grounds of resolution regimes in the EU, (ii) preparatory and preventative measures, (iii) the legal frameworks of national resolution regimes, (iv) cross-border resolution regime, (v) resolution funds, (vi) the safeguards and protections of fundamental rights in the resolution procedure. The last part of this dissertation is consisted of de lege ferenda conclusions.