Między starym a nowym światem. Obraz społeczeństwa w poezji politycznej Abolghasema Lahutiego z lat 1909-1936

Praca ma na celu opisanie i zdefiniowanie zawartego w poezji politycznej Abolghāsema Lāhutiego obrazu społeczeństw Iranu i Tadżykistanu oraz zachodzących w nich przemian. Badania dotyczą utworów napisanych w języku tadżyckim, powstałych w latach 1909-1936. Lāhuti jest uważany przez literaturoznawców za pierwszego perskiego socrealistę i z tego względu poniższa analiza skupia się na elementach typowych dla po pierwsze nurtu realizmu socjalistycznego, po drugie kultury perskiej. W pierwszym rozdziale przedstawiono biografię poety wraz z ewolucją jego światopoglądu i tłem historycznym, ze szczególnym uwzględnieniem przedziału czasowego wspomnianego w tytule pracy. Drugi rozdział zawiera analizę stosunków społecznych opisanych w poezji Lāhutiego, zwłaszcza kontrastu między prześladowcą (tzw. zolimem) a prześladowanym (mazlumem). W trzecim rozdziale opisano to, w jaki sposób poeta przedstawiał przejście wymienionych wcześniej społeczeństw ze starego porządku świata do nowego, czym była według niego rewolucja i jak wyobrażał sobie jej skutki. Analiza tekstów źródłowych wykazuje, że Lāhuti wykorzystywał klasyczne formy, zabiegi literackie i archetypy zakorzenione w kulturze Iranu i Tadżykistanu, by przekazać nowe treści ideologiczne w duchu realizmu socjalistycznego.

The purpose of the article is to describe and define Abolghāsem Lāhuti's depiction of the societies of Iran and Tajikistan and the changes taking place in them, contained in his political poetry. The research concerns works written in Tajik, created between 1909 and 1936. Lāhuti is considered by literary scholars to be the first Persian social realist, and for this reason the following analysis focuses on elements typical firstly of the social realist doctrine, and secondly of Persian culture. The first chapter presents the poet's biography along with the evolution of his worldview and historical background, with particular attention paid to the time period mentioned in the title of the work. The second chapter analyzes the social relations described in Lāhuti's poetry, especially the contrast between the oppressor (so-called zolim) and the oppressed (mazlum). The third chapter describes how the poet depicted the transition of the aforementioned societies from the old world order to the new, what he thought the revolution was and how he imagined its consequences. Analysis of the source texts shows that Lāhuti used classical forms, literary devices and archetypes rooted in Iranian and Tajik culture to convey new ideological content in the spirit of socialist realism.