„Wzmożona aktywność”. Cyfrowe praktyki tekstotwórcze Tomasza Pułki w perspektywie filologii rozszerzonej

Celem rozprawy jest analiza sieciowej części dorobku Tomasza Pułki, prześledzenie jego cyfrowych tekstotwórczych praktyk, interpretacyjne powiązanie wyznaczonego korpusu z utworami, które ukazywały się drukiem, a także dopełnienie dotychczasowej krytyczno- badawczej refleksji wnioskami wynikającymi z uwzględnienia źródeł publikowanych w internecie, nieuporządkowanych dotychczas i niepoddawanych systematycznym krytycznym lekturom. Punktem wyjścia badań jest zauważanie, że twórczość Pułki jest rozleglejsza i bardziej skomplikowana pod względem mediów i praktyk niż prezentuje to drukowane wydanie zbiorowe jego wierszy. We wstępie wyznaczam cele, zakres materiału i omawiam dotychczasowy stan badań. Omawiam przyjętą metodologię, a zwłaszcza kontekst filologii cyfrowej, krytyki genetycznej oraz tradycji poświęconych kulturowym badaniom platform, oprogramowania i kodu. Opisuję także procedury badawcze związane ze zbieraniem i archiwizowaniem internetowego materiału źródłowego. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów interpretacyjnych. Zgodnie z przyjętą przeze mnie perspektywą zachowałam podział omawianego materiału ze względu na dwa najważniejsze sieciowe komunikacyjne gatunki, w których poruszał się Pułka. Najpierw (w rozdziale pierwszym analizuję portale poetyckie i z platformowej perspektywy przyglądam się Nieszufladzie i Poezji Polskiej, kontekstowo także Liternetowi, następnie (w rozdziałach drugim, trzecim oraz czwartym) omawiam twórczość publikowaną na Bloggerze. W rozdziale pierwszym omawiam największą partię sieciowego dorobku Pułki, a więc publikacje poetyckie z portali literackich. Przestrzenie te analizuję przede wszystkim w kontekście ich forumowej struktury. Z wykorzystaniem metod historii cyfrowej rekonstruuję możliwości i ograniczenia platformy (szczególnie Nieszuflady) i przedstawiam to, jak Pułka wykorzystywał ją twórczo. Źródła nieszufladowe czytam także z perspektywy krytyki genetycznej – z jednej strony jako graniczną formę publicznych, współprowadzonych przez społeczność portalu warsztatowych brulionów, z drugiej zaś strony przestrzeń pełnoprawnych publikacji i działań performansowych. Przedstawiam sieciową obecność rudnickiego poety, która miała miejsce jeszcze przed książkowym debiutem i przykłady alternatywnej chronologii dostępności tych utworów względem obiegu analogowego. W toku tych rozważań istotny pozostaje społecznościowy charakter portalu i wiersz osadzony komunikacyjnie w relacji z sekcją komentarzy. Rekonstruuję tekstotwórcze strategie Pułki na portalach: trolling, kolejne modele wiersza, cele multiplikacji kont i problem obsesyjnej pseduonimowości. Komunikacyjny i dialogowy wymiar języka poetyckiego Pułki wyprowadzam więc z cyfrowych praktyk towarzyskich i społecznościowych realizowanych w przestrzeni portali, a kwestie charakterystycznej dla idiomu rudnickiego poety niestabilnej podmiotowości odczytuję w kontekście sieciowej pseudonimowości. W rozdziale drugim punktem wyjścia moich analiz są posty autorskie publikowane przez Pułkę na blogu Cichego Nabiauu. Projekt odczytuję jako popowe wcielenie nurtu polskiej poezji cybernetycznej, której program estetyczny ukształtował się wokół postaci Romana Bromboszcza i grupy Perfokarta. Blogger, a więc platforma wykorzystywana przez Cichy Nabiau, umożliwiała Pułce eksperymenty z wizualnością internetowego słowa wykraczające poza medium cyfrowego tekstu dominujące na portalach literackich. W rozdziale proponuję linię interpretacyjną wpisów Pułki przebiegającą wedle kolejnych form logowizualnych – od zawierających zróżnicowaną typografię wpisów tekstowych, przez pliki graficzne, w których Pułka unieruchamia kolejno tekst, sieć oraz interfejs komputerowych programów, aż po pliki wideo, w których strategia twórczej pracy z testem jest biegunowo przeciwna – obraz tekstu zostaje wprawiony w ruch. Pułka w Cichonabiauowej twórczości przede wszystkim tematyzował ekran i cyfrowe interfejsy, zestawiając zawarte w nich wizualne metafory z językiem poetyckim. Kolejne warstwy cyfrowego oprogramowania stawały się więc materiałem twórczym i źródłem krytycznej refleksji technologicznej, a także nośnikiem nadmiarowych estetyk cyfrowych – dankmemowych i shitposterskich. W rozdziale trzecim zajmuję się głosowym wcieleniem twórczości Pułki: umieszczanymi w sieci relacjami ze slamów i wydarzeń poetyckich, na których Pułka czytał swoje wiersze oraz nagraniami muzyczno-poetyckimi publikowanymi w serii wydawniczej korpo.racja cichy nabiau records. Rejestrowany cyfrowo głos Pułki interesuje mnie więc jako jeszcze jeden materiał wytwarzania literackich znaczeń. Wśród nagrań realizowanych razem z Cichym Nabiauem znajdują się warianty znanych z druku fraz i tekstów, ale także cały szereg utworów zupełnie niepowiązanych genetycznie z drukowanym dorobkiem. Nagrania te w odmiennym medium realizują jednak wątki znane z wierszy Pułki: zaszumienie głosu, obrazujące skomplikowany koncept podmiotowości relacje gramatyki i ciała, pozorną opozycję autentycznej mowy i jej cyfrowego przetworzenia, a także silnie osadzone tym razem w kulturze internetowych memów remiksowanie głosów klasyków. W rozdziale czwartym analizuję trzy blogi Pułki prowadzone w pojedynkę. Gatunek blogowy odczytuję tym razem przede wszystkim w tradycji cyfrowego life-writingu i analizuję go jako szeroką ramę autobiograficzną, warunkującą znaczenia poszczególnych wpisów. Śledzę genetyczne relacje między tekstami postów blogowych a pozostałą częścią dorobku Pułki, zawracając uwagę na to, jak wpisy dziennikowe migrują do poetyckich fraz, w międzyczasie stając się elementem cyfrowego performansu pseudonimowego. W każdym kolejnym blogu Pułka realizował inny pomysł, koncept lub model tekstotwórczego działania. Pierwszy (Techniką i wychowaniem) jest najbardziej brulionowy – zawiera memy, grafiki i cyfrowe kolaże, ale również teksty w poetyce autobiograficznej, przeplatające się z niemal do nieodróżnienia z fragmentami literackimi. W następnym blogu (Insertjazz) Pułka zapisywał nocne przygody umysłu w formie konceptualnego inspirowanego muzyką sennika. Eksplorował tym samym sen jako metaforę jeszcze jednego odmiennego stanu świadomości, pozwalającą mu ponownie przepisać kwestię relacji języka i podmiotu. Ostatni post na trzecim z blogów osobistych Pułki został zamieszczony na kilka dni przed śmiercią poety. Estetyka Poglądów przyjmuje postać fotobloga prowadzonego w krótkim czasie, lecz w bardzo intensywnym trybie. Pułka postował kilkanaście razy w ciągu jednego dnia, jednak analiza metadanych zdjęć pozwala stwierdzić, że za autobiograficznym strumieniem danych w istocie kryła się albumowa praktyka układania fotograficzno-tekstowo-przestrzennej kompozycji. W zakończeniu podsumowuję wnioski dotyczące tego, jak dołączenie do rozważań o twórczości Pułki materiału cyfrowego zmienia obraz jego całościowego dorobku. Zwracam uwagę na źródłową sieciowość dialogowych elementów poetyki Pułki, intermedialność jego artystycznego projektu, a także kolektywny wymiar internetowych praktyk. Proponuję też szkicowe usytuowanie działalności Pułki w ramach szerszych zjawisk i trendów w historycznie ujmowanej polskiej kulturze internetowej.

The aims of the thesis are to analyze the web portion of Tomasz Pułka’s oeuvre, trace his digital textual practices, interpretatively link the identified corpus with his printed works, and complement previous critical reflections. Sources published on the web, have so far remained unstructured and have not been subjected to a systematic critical reading. The starting point of the research is the observation that Pułka’s work is more extensive and complex, both in terms of media and practices, than what is represented in the printed complete edition of his poems. In the introduction, I present the aims and scope of the material, and discuss the current state of research. I describe the methodology employed, with a particular focus on digital philology, genetic criticism, and traditions within platform, software, and code studies. I also outline the research procedures for collecting and archiving online source material. In line with the chosen perspective, I have structured the material according to the two primary networked communicative genres in which Pułka operated. In the first chapter, I analyze poetry portals, focusing on Nieszuflada [Non-drawer] and Poezja Polska [Polish Poetry] from a platform perspective, with contextual reference to Liternet. In the subsequent second, third, and fourth chapters, I examine the works published on Blogger. In the first chapter, I discuss the largest segment of Pułka’s online body of work, namely his poetry publications on literary portals. I analyze these writing and communication spaces primarily within the context of their forum structure. Using digital history methods, I reconstruct the affordances of the platform (particularly Nieszuflada) and demonstrate how Pułka creatively utilized it. I also examine the Nieszuflada sources through the lens of genetic criticism – on the one hand, as a borderline form of public, community-cooperated workshop notebooks, and on the other, as a space for independent publications and performance activities. I highlight Pułka’s networked practices that emerged even before the publication of his first book, along with examples of an alternative chronology of the availability of these works compared to their analogue circulation. Throughout this analysis, the social character of the portal and the communicative relationship between the poems and the comments section remain central. I reconstruct Pułka’s textual strategies on the portals, including trolling, evolving poetic models, the purpose of account multiplication, and the issue of obsessive pseudonymity. Consequently, I derive the communicative and dialogical dimension of Pułka’s poetic language from the digital social practices facilitated by the technological and cultural environments of these portals. The issues of unstable subjectivity, typical of Pułka’s poetic idiom, are interpreted within the context of networked pseudonymity. In the second chapter, my analysis begins with the posts published by Pułka on the Cichy Nabiau [Quiet Dairy] blog. I interpret this project as a pop embodiment of the Polish cybernetic poetry trend, whose aesthetic program was shaped around Roman Bromboszcz and the Perfokarta group. The Blogger platform used for Cichy Nabiau enabled Pułka to experiment with the visual aspects of the online word, going beyond the medium of digital text that dominated literary portals. In this chapter, I propose an interpretative framework for Pułka’s entries, following a progression of logovisual forms: from textual posts featuring varied typography, to graphic files where Pułka immobilizes text, the web, and computer program interfaces, and finally to video files, where the creative strategy takes an opposite approach— setting the image of the text in motion. In the work published on this blog, Pułka focuses on screens and digital interfaces, juxtaposing the visual metaphors they contain with poetic language. The layers of digital software become both creative material and a source of critical reflection on technology, serving as a vehicle for redundant digital aesthetics connected to dank memes and shitposting. In the third chapter, I focus on the vocal embodiment of Pułka’s work: online recordings of poetry slams and events where Pułka read his poems, as well as music and poetry recordings released in the korpo.racja cichy nabiau records series. Pułka’s digitally recorded voice becomes yet another medium for generating literary meanings. These recordings, though in a different format, continue to explore themes familiar from Pułka’s written poetry: the noise of speech, the relationship between grammar and the body as it relates to the complex concept of subjectivity, the apparent opposition between authentic speech and its digital processing, and the remixing of classics voices – this time deeply embedded in internet meme culture. In the fourth chapter, I analyze three blogs that Pułka ran independently, without co- authors. This time, I interpret the blog genre primarily within the tradition of digital life-writing and view it as a broad autobiographical framework that shapes the meanings of individual entries. I trace the genetic connections between the blog posts and the rest of Pułka’s oeuvre, focusing on how journal-like entries migrate into poetic expressions, while simultaneously becoming part of a digital performance of pseudonymity. In each blog, Pułka explores a different concept or model of textual performance. The first blog, Techniką i wychowaniem [Technology and upbringing], is the most similar to a notebook – it includes memes, graphics, digital collages, and texts written in an autobiographical style, almost indistinguishably intertwined with literary fragments. In the next blog, Insertjazz, Pułka records nocturnal mental adventures in the form of a music-inspired conceptual dream journal. Here, he uses the dream as a metaphor for another altered state of consciousness, enabling him to reframe the question of the relationship between language and the self. Estetyka Poglądów [Aesthetics of views] is a photoblog run over a short period but in a highly intense mode. Pułka posted more than a dozen times in a single day, but an analysis of the photographs’ metadata reveals that behind the autobiographical data stream lay an album-like practice of arranging a photographic-textual- spatial composition. In the concluding section, I summarize my reflections on how attaching digital material to the consideration of Pułka’s work changes the perception of his overall body of work. I draw attention to the net-sourced nature of the dialogical elements in Pułka’s poetics, the intermediality of his artistic project, and the collective dimension of his internet practices. Additionally, I propose a framework for situating Pułka’s activities within the broader phenomena and trends in the historically viewed Polish Internet culture.