Instrumenty polityki rodzinnej w Polsce po 1989 r. na rzecz powrotu na rynek pracy kobiet biernych zawodowo po urodzeniu dziecka

Celem pracy dyplomowej była pogłębiona charakterystyka barier w powrocie do zatrudnienia kobiet nieaktywnych zawodowo po urodzeniu dziecka oraz instrumentów kompensujących koszty wychowania dzieci i godzenia pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi. Problem badawczy pracy dotyczył barier w powrocie na rynek pracy kobiet nieaktywnych zawodowo po urodzeniu dziecka w świetle badań naukowych i własnych badań pilotażowych. W 1 rozdziale pracy dyplomowej na podstawie piśmiennictwa przedmiotu przedstawiłam typologię barier w dostępie do rynku pracy napotykanych przez kobiety po przerwie związanej z macierzyństwem. W ten sposób odpowiedziałam na pierwsze pytanie badawcze pracy dyplomowej: Jakie są główne bariery dostępu matek biernych zawodowo po urodzeniu dziecka do rynku pracy? Do głównych ograniczeń w powrocie matek do zatrudnienia zaliczam: 1. Model ekonomiczny rodziny z podwójnym obciążeniem kobiet i sprzeczne oczekiwania społeczeństwa dotyczące roli kobiety. 2. Niestabilne zatrudnienie kobiet. 3. Luka opiekuńcza i nieelastyczne warunki pracy. 4. Dyskryminacja matek na rynku pracy i luka płacowa. Dlatego też zmniejszanie barier w dostępie do rynku pracy dla kobiet po przerwie związanej z macierzyństwem wymaga wzmocnienia zarówno dotychczasowych instrumentów polityki rodzinnej jak i nowych rozwiązań, które zapewniłyby matkom równe traktowanie na rynku pracy oraz równowagę w godzeniu ról zawodowych i rodzinnymi. . Natomiast celem rozdziału 2 była odpowiedź na dwa pytania badawcze pracy: 1. Jakie są instrumenty aktywizacji zawodowej kobiet biernych zawodowo po urodzeniu dziecka? 2. Jakie nowe instrumenty dla matek biernych zawodowo są niezbędne zdaniem respondentek? W Rozdziale 2 przeanalizowałam następujące instrumenty polityki rodzinnej: zasiłek macierzyński, świadczenie 500+/800+, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, a także urlop macierzyński i urlop rodzicielski, urlop wychowawczy oraz system opieki instytucjonalnej dla dzieci do lat 3. Przegląd instrumentów polityki rodzinnej pozwolił odpowiedzieć na pytanie badawcze, w jakim stopniu dotychczasowe instrumenty polityki rodzinnej wspierają aktywizację zawodową kobiet powracających do zatrudnienia po przerwie związanej z macierzyństwem i uwidocznił ich braki. Respondentki uznały, że polityka rodzinna państwa na rzecz godzenia życia zawodowego i rodzinnego przez kobiety i mężczyzn powinna koncentrować się na : wdrażaniu elastycznych form organizacji czasu pracy, zwiększaniu dostępu do placówek opieki nad dzieckiem, promocji udziału mężczyzn w obowiązkach rodzinnych oraz zapobieganiu dezaktualizacji kwalifikacji zawodowych kobiet i mężczyzn podczas przerw wynikających z pełnienia obowiązków rodzinnych. Uczestniczki mojego badania wskazały też na rozwiązania instytucjonalne i regulacyjne na szczeblu krajowym na rzecz zwiększania równowagi praca-rodzina: - po pierwsze bardziej elastyczny czas pracy placówek opieki instytucjonalnej nad dzieckiem, w tym dostęp do opieki doraźnej; - po drugie wsparcie państwa dla pracodawców zatrudniających matki; - po trzecie uelastycznienie warunków organizacji czasu pracy dla rodziców i osób spodziewających się dziecka, zapewnienie doradztwa zawodowego i wsparcia psychologicznego matkom powracającym do zatrudnienia po przerwie związanej z macierzyństwem oraz krótszy tydzień pracy dla rodziców i większa ochrona zatrudnienia rodziców.

The purpose of the thesis was an in-depth characterization of the barriers to the return to employment of economically inactive women after childbirth, as well as instruments to compensate for the costs of raising children and reconciling work with family responsibilities. The research problem of the thesis concerned the barriers to the return to the labor market of economically inactive women after childbirth in light of scientific research and our own pilot study. In Chapter 1 of the thesis, on the basis of the literature on the subject, I presented a typology of barriers to the labor market encountered by women after a break related to motherhood. In this way, I answered the first research question of the thesis: What are the main barriers to labor market access for economically inactive mothers after childbirth? The main constraints to mothers' return to employment include: 1. The economic model of the family with a double burden on women and society's conflicting expectations of a woman's role. 2. Unstable employment for women. 3. The care gap and inflexible working conditions. 4. Discrimination against mothers in the labor market and the wage gap. Therefore, reducing barriers to labor market access for women after a break due to motherhood requires strengthening both existing family policy instruments and new solutions that would provide mothers with equal treatment in the labor market and a balance in reconciling professional and family roles. . Chapter 2, on the other hand, aimed to answer two research questions of the work: 1. what are the instruments for vocational activation of economically inactive women after childbirth? 2. what new instruments for economically inactive mothers are necessary according to the respondents? In Chapter 2, I analyzed the following family policy instruments: maternity benefit, 500+/800+ benefit, Family Care Capital, as well as maternity and parental leave, parental leave and the system of institutional care for children under 3. The review of family policy instruments helped answer the research question of the extent to which existing family policy instruments support the labor activation of women returning to employment after a maternity-related break, and highlighted their shortcomings. Respondents felt that the state's family policy for reconciliation of work and family life for women and men should focus on : implementing flexible forms of working time organization, increasing access to childcare facilities, promoting men's participation in family responsibilities, and preventing the obsolescence of men's and women's professional skills during breaks due to family responsibilities. Participants in my study also pointed to institutional and regulatory solutions at the national level for increasing work-family balance: - first, more flexible working hours for institutional child care facilities, including access to emergency care; - second, state support for employers who hire mothers; - third, more flexible working time arrangements for parents and expectant mothers, the provision of career counseling and psychological support for mothers returning to employment after a maternity-related break, and a shorter work week for parents and greater employment protection for parents.