Podmiotowe korelaty siły doznań stresu informacyjnego w grupie menadżerów o zróżnicowanym stażu pracy

Przedstawiana dysertacja doktorska przedstawia wagę wybranych indywidualnych korelatów stresu informacyjnego: temperamentu, oceny sytuacji, wybieranego copingu i inteligencji emocjonalnej, w ujęciu korelacyjnym i procesualnym, w odniesieniu do grupy menadżerów. W części teoretycznej ukazywana jest sytuacji zawodowej tejże grupy w odniesieniu do zachodzących na świcie przemian oraz uzasadniany jest pomysł wprowadzenia do rozważań nad menadżerami psychologii różnic indywidualnych. Osobną część wprowadzenia teoretycznego stanowi zarysowanie tego, czym jest stres informacyjny, zarówno koncepcyjnie jak i poprzez odniesienie do istniejących już koncepcji stresu. Raportowane są ponadto dotychczasowe ustalenia go dotyczące. W części empirycznej pracy konstruowany jest ścieżkowy model zależności badanych zmiennych. Raportowane badania przeprowadzono kwestionariuszowo na 150 menadżerach wysokiego szczebla. Zastosowano miary stresu informacyjnego (KSI), temperamentu (FCZ-KT), copingu (CISS), oceny sytuacji (KOS), skłonności do ryzyka (TZR) i inteligencji emocjonalnej (INTE). Prowadzono analizy porównawcze, korelacyjne, mediacyjne, moderacyjnej i ścieżkowe. Otrzymane wyniki sugerują, że w ujęciu procesualnym inteligencja emocjonalna nie stanowi czynniki mediującego bądź moderującego odczucie stresu informacyjnego. Współzmienność IE i SI w otrzymanym modelu ścieżkowym tłumaczona jest odniesieniem do ich wspólnego zakotwiczenia w temperamencie, konkretnie zaś w żwawości. Drugim istotnym wynikiem jest ustalenie, że w reakcji stresu informacyjnego wiodącą rolę nad emocjami (czyli copingiem) ma ocena poznawcza sytuacji (rozumiana jako KOS). Wynik ten stanowić może głos w dyskusji nad strukturą reakcji stresu, w szczególności nad wagą czynnika emocjonalnego i poznawczego w jej kształtowaniu.

This doctoral dissertation aims to present the significance of selected individual correlates of information stress: temperament, situation assessment, preferred coping and emotional intelligence in a more process-oriented approach, in a group of high ranking managers. The theoretical introduction covers the specificity of this group in relation to the changes in today’s world and also the very idea of introducing the psychology of individual differences to research on job performance is presented and justified. A separate part of the introduction presents information stress as a new conceptualization of stress, both by relating to the existing data and by presenting its conceptual fundamentals. The research presented was conducted (via questionnaires) on a group of 150 high ranking managers. The following measures were employed: information stress (KSI), temperament (FCZ-KT), coping (CISS), situation assessment (KOS), tendency to undertake risk (TZR) and emotional intelligence (INTE). Comparison, correlation, mediation, moderation and path analysis were conducted. The data and results obtained suggest that in a process-oriented approach emotional intelligence, while correlated with infostress, does not constitute a mediating or moderating variable for information stress. The correlation of EI and IS is in the obtained path model explained by their shared anchoring in temperamental briskness. The other significant finding is that in the infostress reaction cognitive situation assessment seems to precede emotions in coping. This is a result that might add to the discussion on the nature and structure of stress, particularly on how emotional and cognitive aspects of the stress reaction relate to each other.