Malowanie przestało być zabawą. Zachodnia legitymizacja doktryny realizmu socjalistycznego w malarstwie polskim na wystawach w CBWA oraz na łamach Przeglądu Artystycznego

Przedmiotem pracy jest zbadanie oraz próba rewizji dróg transmisji realizmu socjalistycznego z zachodniej strony Żelaznej Kurtyny do Polski oraz wykorzystania tego zjawiska w oficjalnej polityce kulturalnej komunistycznych władz. Opisane zostały trzy główne ośrodki zachodniej legitymizacji socrealizmu – Francja, Włochy oraz Meksyk – wraz z czołowymi przedstawicielami lewicowych środowisk. Jako główne ścieżki przepływu wzorców wykorzystywanych do sankcjonowania oficjalnej doktryny zidentyfikowane zostały wystawy sztuki państw kapitalistycznych organizowane w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych oraz publicystyka na łamach prasy. W dalszej części pracy opisane zostały trzy ekspozycje: Wystawa współczesnej plastyki francuskiej (1952), Renato Guttuso. Obrazy i rysunek (1954) oraz Wystawa sztuki meksykańskiej (1955). Omówiono profil wystaw, towarzyszący im kontekst społeczno-polityczny oraz ich recepcję w prasie. W kolejnej części poprzez analizę „Przeglądu Artystycznego” nakreślony został stosunek socrealistycznej krytyki artystycznej do zachodnich artystów-realistów oraz jej rola w kształtowaniu polityki kulturalnej pierwszej połowy lat pięćdziesiątych. Refleksji poddana została także zachodniocentryczność historii sztuki oraz ugruntowana dychotomia myślenia w kategoriach Wschód-Zachód.

The subject of the work is to examine and attempt to revise the paths of transmission of socialist realism from the western side of the Iron Curtain to Poland and the use of this phenomenon in the official cultural policy of the communist authorities. The three main centers of Western legitimization of Socialist Realism - France, Italy and Mexico - are described, along with leading representatives of leftist circles. Art exhibitions of capitalist countries held at the Central Bureau of Artistic Exhibitions and journalism in the press are identified as the main paths of the flow of patterns used to sanction official doctrine. In the following part of the work, three exhibitions are described: Exhibition of Contemporary French Plastic Art (1952), Renato Guttuso. Paintings and Drawing (1954) and Exhibition of Mexican Art (1955). The profile of the exhibitions, the accompanying socio-political context and their reception in the press are discussed. In the next section, through an analysis of the 'Przegląd Artystyczny', the attitude of Socialist Realist art criticism toward Western realist artists and its role in shaping the cultural policy of the first half of the 1950s is outlined. The Western-centricity of art history and the well-established dichotomy of East-West thinking are also reflected upon.