Morze wyrzuciło na wyspie Wolin wieloryba. „Wieloryb. Wypisy źródłowe” Jerzego Limona – problematyka, konteksty, interteksty

Praca jest próbą wskazania i opisania najważniejszych zagadnień powieści Wieloryb. Wypisy źródłowe Jerzego Limona. Na początku osadzam ją w kontekście tendencji regionalistycznych w polskiej prozie po 1989 roku, szczególnie podkreślając jej odrębność na tle nurtu i charakteryzując obszary tej odrębności. Najważniejszym kontekstem jest tu powieść Pawła Huellego Weiser Dawidek jako jedna z pierwszych i wzorcowa dla polskiej literatury regionalnej. Później następuje przejście do zagadnienia relacji pomiędzy powieścią a rzeczywistością empiryczną. Począwszy od kwestii referencji w literaturze, przechodzę do charakterystyki pseudofaktualności, by na koniec rozdziału wskazać, jak ta konwencja przejawia się w Wielorybie. Kolejny rozdział poświęcony został opisaniu kondycji historii i historiografii w świecie przedstawionym powieści. Jako podstawy teoretycznej używam tu koncepcji narratywizmu historycznego Haydena White’a, próbując dowieść, że było to zagadnienie bliskie również Jerzemu Limonowi. Dalej poświęcam uwagę ogółowi uwarunkowań intertekstualnych Wieloryba, ze szczególnym uwzględnieniem różnych ujęć intertekstualności – Michaiła Bachtina, Stanisława Balbusa i Michała Głowińskiego. Spostrzeżenie ostatniego z nich o istnieniu gatunków intertekstualnych pozwala mi płynnie przejść do ostatniego rozdziału, w którym staram się przyporządkować genologiczne dzieła Limona. Po przywołaniu najbardziej intuicyjnych kategorii (sylwy i apokryfu) i wykazaniu, dlaczego moim zdaniem są one niewystarczające dla Wieloryba, proponuję własną – powieść bez narracji, wykorzystującą kategorię metanarracji. Pracę zamyka zebranie wątków i zasugerowanie kierunków dalszych badań nad powieścią.

This work is an attempt to find and describe the central themes of Jerzy Limon's novel Wieloryb. Wypisy źródłowe. I begin by placing the novel in the context of regionalist tendencies in Polish prose after 1989, emphasising in particular its distinctiveness and the characterisation of areas of difference. The main context here is Paweł Huelle's novel Weiser Dawidek as one of the earliest and most exemplary works of Polish regional literature. I then turn to the question of the relationship between the novel and empirical reality. Starting with the question of reference in literature, I move on to the characteristics of pseudofactuality in order to show how this convention appears in Wieloryb. I then focus on the general intertextual conditions of Wieloryb, with particular interest in the different approaches to intertextuality - those of Mikhail Bachtin, Stanisław Balbus and Michał Głowiński. Głowiński's assertion of the existence of intertextual genres allows me to move smoothly into the final chapter, in which I attempt to assign Limon's work to a genre. After recalling the most intuitive categories (silva and apocrypha) and showing why they are inadequate for Wieloryb, I propose my own - a novel without narration, which uses the category of metanarration. The paper ends with a compilation of threads and a suggestion for further research.