Komunikacja bibliologiczna wobec World Wide Web

Określenie komunikacja bibliologiczna w dyskursie bibliologiczno informatologicznym pojawiło się w latach 80. XX wieku. Zwykle rozumie się pod tym pojęciem proces wprowadzania książki w obieg społeczny, a książkę traktuje jako narzędzie (komunikacji bibliologicznej), tj. jako narzędzie przekazu, a także metodę utrwalenia i sposób prezentacji treści (informacji). Wraz z pojawieniem się technologii cyfrowych, w tym Internetu i World Wide Web, różne obszary komunikacji będące domeną wcześniej istniejących mediów zaczęły ulegać przemianom. Zjawisko to nie ominęło także komunikacji bibliologicznej. W rozprawie podjęto zatem próbę odpowiedzi na pytanie: jak zmienia się model i przedmiot (książka) komunikacji bibliologicznej, gdy jest realizowany w środowisku WWW z pełnym wykorzystaniem możliwości sieci i hipertekstu. Tym samym w rozprawie podjęto również próbę wykazania ciągłości i związków obecnej w bibliologii koncepcji komunikacji zogniskowanej wokół książki z rozwiązaniami będącymi konsekwencją zaistnienia nowego środowiska (hipertekstowego i multimedialnego WWW) i formy komunikacji (sieciowej). Patrząc przez pryzmat komunikacji bibliologicznej, tj. odwołując się do koncepcji oraz aparatu pojęciowego, terminologicznego i badawczego komunikacji bibliologicznej, scharakteryzowano i opisano zjawiska wykorzystania cyfrowych i/lub sieciowych technologii informacyjnych w komunikacji bibliologicznej. Zderzenie komunikacji bibliologicznej z World Wide Web zaowocowało licznymi zmianami w jej modelu i przedmiocie. Narzędziem komunikacji stała się książka elektroniczna, zdigitalizowany odpowiednik książki drukowanej i/lub książka sieciowa. Ponadto zmienił się przebieg komunikacji bibliologicznej, która zaczęła przybierać cyfrową oraz cyfrowo-sieciową postać. Pierwszą z nich nazwano w rozprawie cyfrową komunikacją bibliologiczną; poddano ją analizie i charakterystyce, przedstawiono propozycję modelu cyfrowej komunikacji bibliologicznej, jej przebieg i formy, jakie może przybierać. Drugą określono mianem sieciowej komunikacji bibliologicznej. Ona również została poddana charakterystyce; zaproponowano także własny, autorski model sieciowej komunikacji bibliologicznej. W wyniku przeprowadzonych analiz odnotowano, iż dotychczasowy model skupiony na wprowadzaniu w obieg społeczny artefaktu kulturowego, jakim jest książka, został uzupełniony poprzez modele cyfrowej komunikacji bibliologicznej i sieciowej komunikacji bibliologicznej. Opisując rolę i miejsce Internetu (zwłaszcza World Wide Web, a ściślej cyfrowych i sieciowych technologii informacyjnych) w komunikacji bibliologicznej, zarówno jako wsparcie dla rozumianej tradycyjnie (pozasieciowo) komunikacji bibliologicznej (cyfrowa komunikacja bibliologiczna), jak również dla sieciowej komunikacji bibliologicznej, zauważono, że Internet nie tylko nie zagraża książce, ale nawet, jak się zdaje, wzmacnia jej pozycję jako centralnego środka przekazu. Wiele wskazuje na to, że nowe cyfrowe postacie książki powstały de facto w duchu kultury książki. Oznacza to, że świat bibliologii i książek rękopiśmiennych i drukowanych oraz świat informatologii i książek cyfrowych, cyfrowo-sieciowych mają wiele wspólnych elementów, treści i wartości.

The term bibliological communication appeared in the bibliological and information-science discourse in the nineteen-eighties. This term is understood as a process of putting books in social circulation. The book is treated as a tool of communication, the way of storing and presenting the content (information). With the advent of digital technologies, including the Internet and the World Wide Web, various areas of communication, which were the domain of other media, began to undergo changes. This phenomenon does not pass by bibliological communication. Thus, my doctoral dissertations attempts to answer the question: what changes have taken place in the model of bibliological communication and in its subject (book), when it is implemented in a Web environment, making full use of network capacity and hypertext. The dissertation therefore attempts to demonstrate continuity and it compounds the concept of communication, present in bibliology and focused on the book, with solutions that are a consequence of the emergence of a new environment (hypertext and multimedia WWW) and the form of communication (network). From the perspective of bibliological communication, i.e. referring to the concept and terminology of bibliological communication, the dissertation characterized and described the phenomena of the use of digital and/or networked information technology in bibliological communication. Analysis proved that the model of bibliological communication changed. The electronic book, digitalized book and/or networked book became a tool of communication. In addition, the course of bibliological communication changed and began to take digital and digital-network forms. The first of them was called digital bibliological communication. It was analyzed and characterized (i.e. its course and forms it may take) and a model of digital bibliological communication was also proposed. The second was called network bibliological communication. It was also the subject of description, and the author’s model of network bibliological communication was also proposed. The analyses showed that the existing model of bibliological communication was supplemented by the models of digital bibliological communication and network bibliological communication. When describing the role and place of the Internet (especially the World Wide Web, and more precisely digital and network information technology) in bibliological communication, both as a support for the traditionally understood bibliological communication (digital bibliological communication), as well as for network bibliological communication, it was noted that the Internet does not threaten the book, but it seems even to strengthen its position as a central means of communication. There are signs that new forms of digital (digital-networked) books were created in the spirit of the book culture. This means that the world of bibliology, manuscript books, printed books and the world of information science, digital books, or networked books have many common elements, contents and values.