PROBLEMATYKA KLAUZULI BENEFICIAL OWNER W PODATKU U ŹRÓDŁA. CHARAKTER PRAWNY KLAUZULI I JEJ STOSOWANIE W POLSKIEJ PRAKTYCE PODATKOWEJ

Koncepcja beneficial ownership zajmuje centralne miejsce w siatce pojęć międzynarodowego prawa podatkowego, determinując często zakres uprawnień państw do opodatkowania transgranicznych przepływów pieniężnych. Choć od wprowadzenia tego pojęcia po raz pierwszy do Modelowej Konwencji OECD minęło niemal pół wieku, jego znaczenie i charakter pozostają nadal nierozstrzygnięte. W związku ze zwiększeniem potencjału inwestycyjnego polskiej gospodarki na przestrzeni ostatniej dekady i wzrostem zainteresowania zagranicznych inwestorów polskim rynkiem, zaobserwować można wzmożoną aktywność polskiego ustawodawcy w celu ochrony bazy podatkowej w Polsce i zintensyfikowania poboru podatku u źródła od tzw. płatności pasywnych. Kolejne zmiany legislacyjne w zakresie reżimu WHT – w tym przede wszystkim w zakresie definicji „rzeczywistego właściciela” – wyposażyły polskie organy podatkowe w potężne narzędzie fiskalne, które może być stosowane wręcz dowolnie. Analiza rozumienia i stosowania klauzuli beneficial owner w płaszczyźnie krajowej prowadzi do wniosku, że omawiana koncepcja jest niejasna, niespójna, w praktyce stosowana niekonsekwentnie i niejednolicie. W świetle rosnących wyzwań związanych z rozumieniem pojęcia „rzeczywisty właściciel” i naturą tej koncepcji, celem pracy jest podjęcie rozważań na temat problematyki klauzuli beneficial owner w podatku u źródła. Charakter tej klauzuli oraz sposób jej stosowania w polskim porządku prawnym oraz w praktyce organów podatkowych i sądów administracyjnych stanowi główne pytanie badawcze niniejszej pracy.

The concept of beneficial ownership holds a central position in the framework of international tax law, often determining the extent of a state's rights to tax cross-border monetary flows. Although nearly half a century has passed since this concept was first introduced into the OECD Model Tax Convention, its meaning and nature remain unresolved. With the increase in the investment potential of the Polish economy over the last decade and the growing interest of foreign investors in the Polish market, there has been a noticeable increase in the activity of Polish legislator aimed at protecting the tax base in Poland and intensifying the collection of withholding tax on so-called passive payments. Subsequent legislative changes in the WHT regime – most notably in the definition of beneficial owner – have equipped Polish tax authorities with a powerful fiscal tool that can be applied almost arbitrarily. An analysis of the understanding and application of the beneficial owner clause at the national level leads to the conclusion that this concept remains unclear, inconsistent, and applied in practice in an inconsistent and non-uniform manner. In light of the increasing challenges associated with understanding the term beneficial owner and the nature of this concept, the aim of this paper is to explore the issues surrounding the beneficial owner clause in withholding tax. The character of this clause and the manner of its application in the Polish legal order, as well as in the practice of tax authorities and administrative courts, constitute the main research question of this study.