Wyposażenie i wystrój kościoła i klasztoru św. Katarzyny w Krakowie w średniowieczu i na początku okresu nowożytnego

Średniowieczny Kraków był bardzo ważnym ośrodkiem politycznym, kościelnym i kulturalnym jako siedziba władcy, wysokiego duchowieństwa oraz uniwersytetu. W wielkiej aglomeracji krakowskiej złożonej z trzech miast: Krakowa, Kazimierza i Kleparza znajdowało się także wiele klasztorów. Jako pierwsi już w wieku XIII w mieście pojawili się mendykanci – dominikanie i franciszkanie, a w następnym stuleciu, około roku 1343 Kazimierz Wielki dokonał fundacji klasztoru augustianów eremitów na krakowskim Kazimierzu. Zakonnicy zostali sprowadzeni z Czech, a pierwszym przeorem w nowo powstałym konwencie został Szymon Sporer. Wspólnota przy kościele św. Katarzyny stała się ośrodkiem dla kolejno powstających w Polsce domów augustiańskich. Przedmiotem mojej rozprawy jest wyposażenie i wystrój kościoła augustianów pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty w średniowieczu i na początku okresu nowożytnego, omówiony na tle dziejów całego zakonu, z uwzględnieniem budowy i przekształceń architektonicznych, jakim podlegał kościół od momentu powstania. Przy rozważaniach nad etapami przekształceń kościoła i klasztoru augustianów, konieczne było przedstawienie stanu najważniejszych budowli sakralnych Krakowa oraz inicjatyw związanych z ich wyposażaniem, podejmowanych w XIV i XV stuleciu. To bowiem aktywność lokalnego środowiska wyznaczała poziom aspiracji zakonników, tym bardziej, że jako mendykanci nie posiadający wielkich zasobów własnych, byli oni zależni nie tylko od hojności, ale – zwłaszcza jeśli chodzi o wyposażenie kościoła – w pewnym stopniu także i od upodobań osób, które decydowały się wesprzeć ich finansowo. Wcześniejsze od augustiańskiego kościoły krakowskie są również doskonałym polem do śledzenia zjawisk bardziej ogólnych, związanych już z samymi procesami artystycznymi, żeby wymienić tu recepcję impulsów płynących do Małopolski ze Śląska, Czech, Austrii czy innych ośrodków Europy środkowej, a nawet z regionów bardziej odległych. Dopiero na tak zarysowanym tle można było ocenić, na ile aktywność fundatorska w kościele augustianów wyróżniała się odrębnością i indywidualnym charakterem, a na ile była przykładem postaw i rozwiązań typowych, spotykanych w całym środowisku krakowskim. W pracy wyeksponowano także przykłady twórczego oddziaływania lub też przenikania się wzajemnego motywów i rozwiązań artystycznych znakomitych dzieł malarstwa tablicowego i ściennego powstałych w kościele, stanowiącym wówczas ośrodek twórczości artystycznej. Złożoność tematów ikonograficznych, reprezentacyjny charakter nadany scenom związanym z kręgiem kulturalnym krakowskiego dworu królewskiego, jak również kunszt twórców nadały dziełom historyczną wartość. Dzięki prowadzonym od wielu lat badaniom naukowym, archeologicznym oraz pracom remontowym i konserwacyjnym, wyjaśnieniu uległo wiele spornych zagadnień. Niniejsza praca stanowi próbę monografii łączącej wyniki wieloletnich badań prowadzonych nad dziejami krakowskiego kościoła i klasztoru, z wynikami własnych poszukiwań i interpretacji przedstawionych z uwzględnieniem bogatego materiału archiwalnego. To właśnie materiały źródłowe umożliwiły rekonstrukcję niektórych faktów i zdarzeń z dziejów kościoła oraz potwierdziły kierunki poszukiwań badawczych prowadzonych podczas pracy nad rozprawą.