Esistenza e assenza sociale, ovvero l'uso del genere femminile a partire dall'analisi sociolinguistica dei quotidiani

Tematem niniejszej pracy jest język inkluzywny we Włoszech, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii rodzaju żeńskiego. Przedmiotem analizy są cztery włoskie gazety codzienne o różnych konotacjach politycznych. Badanie składa się z dwóch uzupełniających się części: analizy ilościowej i analizy jakościowej. Relacje między językiem a tożsamością płciową znajdują odzwierciedlenie nie tylko w strukturze języka, ale także w sposobie postrzegania zachowań społecznych. Język, będąc narzędziem komunikacji, która pozwala na tworzenie i rozwijanie się społeczności, może być także środkiem w zwalczaniu uprzedzeń i negatywnych stereotypów będących najczęściej źródłem dyskryminacji ze względu na płeć. Debata na temat języka inkluzywnego na świecie ma swój początek w drugiej połowie lat 70. XX wieku. We Włoszech za prekursorkę ruchu feministycznego uważa się Alma Sabatini, której badania nad seksizmem w języku włoskim ujawniają formy dyskryminacji ze względu na płeć, najczęściej dotykających kobiet. Głównym celem niniejszej pracy jest więc próba ustalenia, poprzez analizę języka i stylu publicystycznego, czy we współczesnych włoskich gazetach problem dyskryminacji kobiet jest wciąż obecny.

The subject of the thesis is inclusive language in Italy, with a special emphasis on the female gender. The research is based on four Italian newspapers with different political connotations. The study has two complementary parts: quantitative analysis and qualitative analysis. The relationships between language and gender are reflected not only in the structure of language, but also in the way social behaviors are perceived. While language is a tool that underlies communication, it can also be a medium to combat prejudice and negative stereotypes that primarily affect women. The debate on inclusive language in the world dates to the second half of the 1970s. In Italy, the precursor of the feminist movement is Alma Sabatini, whose fundamental research on sexism in Italian language highlights the forms of gender discrimination that mainly affect women. The purpose of this work is to verify, through an analysis of language used in newspaper writing, whether the problem of discrimination against women is still present in contemporary Italian newspapers.

Il tema di questa tesi è il linguaggio inclusivo in Italia, con un'attenzione particolare alla questione del femminile. La ricerca si basa su quattro quotidiani italiani con diverse connotazioni politiche. Lo studio si articola in due parti complementari: l’analisi quantitativa e l’analisi qualitativa. I rapporti tra lingua e genere si riflettono non sono sulla struttura della lingua, ma anche sul modo in cui vengono percepiti i comportamenti sociali. La lingua, pur essendo uno strumento che sta alla base della comunicazione, può costituire anche un mezzo per combattere i pregiudizi e gli stereotipi negativi che colpiscono principalmente le donne. Il dibattito sul linguaggio inclusivo nel mondo nasce nella seconda metà degli anni Settanta. In Italia, la precorritrice del movimento femminista è Alma Sabatini, la cui fondamentale ricerca sul sessismo nella lingua italiana evidenzia le forme di discriminazione di genere che colpiscono soprattutto le donne. Lo scopo di questo lavoro è verificare, attraverso un’analisi del linguaggio e dello stile giornalistico, se il problema della discriminazione nei confronti delle donne sia ancora presente nei quotidiani italiani odierni.