Negotiating the Minor and Canonical: Gilles Deleuze and Harold Bloom on Literary Creation

Celem pracy jest negocjacja dwóch witalistycznych koncepcji twórczości literackiej na planie czterech pojęć: politycznego, mitycznego, tragicznego i literackiego. Analiza małej literatury Gillesa Deleuze’a i silnego pisania Harolda Blooma pod względem ich oporu wobec mityczności pozwala na porównanie myśli autora “Lęku przed wpływem” i autora “Różnicy i powtórzenia” pod kątem koncepcji życia, podmiotu oraz twórczości literackiej.Pierwszy rozdział dotyczy Deleuzjańskiej twórczości literackiej w kontekście jego witalistycznej ontologii. Deleuze postrzega życie jako czystą dynamikę naprzemiennego tworzenia i destrukcji związaną z przedindywidualnym twórczym chaosem. Podmiotowość rozpuszcza się w tym witalistycznym żywiole, włączona w ruch stawania-się, który jest zarazem całkowitym zniszczeniem, jak i nieograniczoną kreacją. Dla Deleuze’a każda twórczość jest przejawem tego podwójnego wymiaru życia. Drugi rozdział poświęcony jest Bloomowskiej witalistycznej koncepcji literatury. Rozdział podzielony jest na trzy części dotyczące kluczowych dla całej pracy pojęć: życia, podmiotowości oraz twórczości literackiej. Istotą Bloomowskiego witalizmu jest ciągłe zmaganie się ze śmiercią uosobioną przez martwych Ojców wytyczających bieg tradycji. Życie w koncepcji Blooma to przede wszystkim bolesny proces indywiduacji i walka z kształtującym jednostkę wpływem, która ostatecznie okazuje się walką z samym sobą. Trzeci rozdział dysertacji, czyli jej zasadnicza część, jest polem negocjacji dwóch radykalnie odmiennych stanowisk wobec koncepcji życia, podmiotu oraz twórczości literackiej. W skład tego rozdziału wchodzą cztery obszerne podrozdziały dotyczące filozofii Michela Foucaulta, teorii Zygmunta Freuda oraz pisarstwa Franza Kafki. We wspomnianym rozdziale zestawione zostają propozycje Harolda Blooma i Gillesa Deleuze’a dotyczące strategii wyjścia z mitycznej totalności. Podczas gdy Bloom wybiera ucieczkę w stronę silnego podmiotu mesjańskiego, Deleuze odwraca się od totalności ustrukturyzowanego świata, proponując powrót do premitycznego chaosu. Tym, co ich łączy, jest diagnoza mitycznej rzeczywistości jako przestrzeni śmierci. Obaj więc kierują się ku witalizmowi: ich koncepcje życia są ściśle związane z zagadnieniem twórczości, a szczególnie twórczości literackiej. Zarówno dla Blooma jak i Deleuze’a literatura jest sferą negocjacji z tym, co niemożliwe; stanowi pole walki pomiędzy życiem a śmiercią (życiem-jako-śmiercią). O ile zdaniem Blooma pisanie umożliwia wyjście z rzeczywistości, unik wobec aktualności polegający na dołączeniu do wspólnoty Zmarłych Ojców, Deleuze widzi w twórczości rewolucyjny potencjał mogący odkształcić rzeczywistość, a w rezultacie pozwalający stworzyć na własnych prawach wspólnotę, która dopiero nadejdzie.

The main objective of my dissertation is the negotiation of two vitalistic theories on the ground of four notions: the political, the mythic, the tragic, and the literary. The juxtaposition of Deleuzian concept of minor literature and Bloomian theory of strong writing in regard to their resitance to the mythic allows for the examination of the said authors in the context of their conception of life, subject, and literary creation.The first chapter presents Deleuzian conceptualization of literary creation in close relation to his vitalistic ontology. Author of Difference and Repetition perceives life as a pure dynamics of simultaneous creation and destruction connected to preindividual chaos. Self is dissolved in this vital element, involved in the movement of becoming, in which what is destructive and what is productive are joined in one force of change. For Deleuze, every creative activity is a manifestation of this twofold aspect of life. Chapter two is devoted to Bloomian vitalistic theory of literary creation. It is divided in three parts comprising respectively his understanding of the notion of life, subject, and literary creation. Bloomian understands life as a continuous struggle with death, embodied by Dead Fathers who chart the course of tradition. For Bloom, life is primarily a painful process of individuation, a wrestle with the influence of the dead, which eventually proves to be a wrestle with oneself. Chapter three remains a central part of my dissertation, a negotiation of the radically divergent stances on life, subject, and literary creation. It comprises four lengthy subchapters regarding the philosophy of Michel Foucault, theory of Sigmund Freud, and writing of Franz Kafka. In the said chapter, I confront the theories of Bloom and Deleuze from the perspective of attempted flight from the mythic totality. Whilst Bloom chooses the escape into the messianic strong self, Deleuze dismantles totality returning to premythical chaos. What they share though is a diagnosis of myth-like reality as a space of veiled death. Both then, Bloom and Deleuze, reject the mythical element and opt for life: their vitalisms are internally connected to creation, and particularly to literary creation. For Bloom and Deleuze alike, literature is a sphere of negotiation with the impossible, a battleground for confrontation between life and death, or life-as-death. While Bloomian conception of writing allows evading the present and joining the community of Dead Fathers, Deleuze sees in literary creation a revolutionary potential for transforming the present and creating the community-that-is-yet-to-come.