The Settled Sorrow of Saddle: the Buryat Ethnic Identity in the Poetry of Bair Dugarov

Rozprawa poświęcona jest refleksji nad tożsamością etniczną w poezji Baira Dugarowa, a jednocześnie stara się określić miejsce i rolę poety w postradzieckiej Buriacji. Twierdzę, że przywrócenie pamięci historycznej, ponowne rozważenie ram historycznego rozwoju Buriacji, staje się głównym tematem wierszy Dugarova. W pewien sposób kreatywność poety może być postrzegana jako wielkoformatowa reprezentacja artystyczna historii Buriacji i współczesnej tożsamości etnicznej, podczas gdy sam poeta, znany i cytowany, staje się jednym z najżywszych przedstawicieli współczesnej literatury buriackiej. Badania literatury buriackiej pozostają niedoreprezentowane we współczesnym świecie. Pisarze Buriacji i ich dzieła literackie rzadko służyły jako główny temat pracy doktorskiej w języku angielskim. Jeśli chodzi o buriacką krytykę literacką , temat tożsamości etnicznej wyrażony w literaturze buriackiej jest badany fragmentarycznie. Co więcej, pomimo licznych prac poświęconych twórczości Dugarova, analiza jego poezji wymaga szerszego kontekstu kulturowego i historycznego. Jednocześnie antropologiczne i etnologiczne badania postradzieckiej Buriacji i etniczna tożsamość Buriatów nadal ignorują analizę literatury buriackiej. Skupiając się na ogólnych tendencjach, badania takie poświęcają mniej uwagi konkretnym osobowościom zaangażowanym w budowę tożsamości etnicznej. Wszystkie wymienione powyżej problemy z góry określały interdyscyplinarność moich badań, która polega na balansowaniu między analizą literacką poezji Baira Dugarowa a badaniem szerokiego kontekstu historycznego i kulturowego Buriacji. Innymi słowy, w niniejszej rozprawie staram się skorelować biografię poety z historycznym okresem postradzieckim Buriacji i dalej poszukiwać wzajemnych powiązań obrazów i motywów jego wierszy z jego publicznym i akademickim tłem. W ten sposób, opierając się na analizie wierszy Dugarova od tych z okresu radzieckiego (Dugarov 1986) do najnowszych (Dugarov 2015), stosuję również w swoich badaniach dokumenty archiwalne, dane statystyczne, analizy mediów i analizy dyskursu, co dodatkowo wspiera moje odkrycia przez wywiady z poetą i innymi osobami publicznymi. Rozprawa podzielona jest na cztery rozdziały. Rozdział I przedstawia przegląd rozwoju literatury Buriacji. Idąc za współczesnym dyskursem o rozważaniach nad historią Buriacji, zaczynam od opisu literatury całkowicie mongolskiej (XIII-XVII wiek). Folklor, kroniki historyczne, literatura dydaktyczna i dzieła buddyjskie były wspólne dla całego świata buddyjskiego Azji Środkowej i Wschodniej, Tybetu i Indii. Analizę takich dzieł literatury mongolskiej, jak Tajna historia Mongołów, epos o Geserze i Namtar Milarepy, determinuje dalsze stosowanie ich obrazów i motywów w poezji Baira Dugarowa. Jak pokazuję w następnych rozdziałach, te literackie pomniki miały duży wpływ na rozwój Dugarowa jako poety, a pod wieloma względami z góry określały jego poetycką drogę. Kontynuuję przegląd właściwej literatury buriackiej, śledząc, w jaki sposób gatunki i motywy okresu całkowicie mongolskiego zostały zaadaptowane do kontekstu buriackiego, a jednocześnie przeanalizowałem nowe tematy powstałe w nowych warunkach lokalnych. Zgodnie z chronologią kontynuuję analizę buriackiej literatury narodowej w czasach sowieckich, co wiąże się z reorientacją na rosyjską i ogólnie europejską tradycję literacką. Pośród przeglądu nowych gatunków i dzieł pisarzy i poetów Buriacji uważam również fenomen literatury buriackiej w języku rosyjskim za wybór języka dla poetyckiego wyrażania siebie, co również jest kluczowe dla badanego poety. Rozdział II poświęcony jest analizie budowy tożsamości etnicznej w okresie postradzieckim, a także roli Baira Dugarova w nim. Podążając za ideą „wymyślonych tradycji” wprowadzoną przez Erica Hobsbawma, przedstawiam główne elementy i symbole etniczności Buriacji, śledzę ich związek z rozwojem literatury buriackiej w ogóle, a biografię Baira Dugarova w szczególności. W rzeczywistości twierdzę, że Dugarov to nie tylko poeta, którego wiersze zainspirowały Buriatów w krytycznym momencie upadku Związku Radzieckiego, ale także odnoszący sukcesy uczony i znaczący działacz publiczny, którego prace w Związku Pisarzy w latach 90. wpłynęło na „odrodzenie” / „wynalezienie” tradycji. Innymi słowy, w tym rozdziale staram się dopasować poetę, jego biografię do kontekstu jego okresu historycznego i określić jego rolę w narodowym i kulturalnym ruchu odrodzenia postradzieckiej Buriacji. Rozdziały III i IV przedstawiają literacką analizę poezji Dugarova. Oba rozdziały mają na celu ukazanie osobistej interpretacji historycznej przeszłości Buriacji Dugarowa w kontekście przestrzeni euroazjatyckiej, duchowego połączenia z Mongolią i szerzej - Azji Środkowej. Jak podkreślam w całej rozprawie, Dugarov nie jest tylko poetą, ale uczonym. Jego głęboka akademicka świadomość historii i kultury Buriacji z góry określała szeroki zakres jego poezji. Na poziomie czasowym jest to historyczna przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Buriacji, na przestrzeni - to mapa nie tylko jego ojczyzny, ale całego świata widzianego przez pryzmat buriackiego światopoglądu. Dugarov wykazuje wysokie kompetencje w tradycyjnej wiedzy Buriatów; wybiera i kompresuje w swoich wierszach takie symbole i koncepcje etniczności buriackiej, które nie leżą na powierzchni, ale ukazują głęboką mądrość tradycyjnego przekonania. W rozdziale III prześledzę alternatywną drogę czasową ludzi z okresu całkowicie mongolskiego do czasów obecnych wprowadzonych przez poetę; trasa, która dekonstruuje sowiecki dyskurs historycznego rozwoju Buriacji. Po latach sowieckich zaprzeczeń etnicznych i językowych odrodzenie pamięci historycznej staje się głównym tematem i celem życia poety. Rozdział IV poświęcony jest drodze kosmicznej jego nomada. Stosując ideę Franco Morettiego o mapach literackich, analizuję nazwy miejsc, aby ujawnić ukryte wzorce poezji Dugarova. W ten sposób twierdzę, że idea płaskiej mapy w rzeczywistości nie odzwierciedla tradycyjnego nomadycznego światopoglądu ludzi mongolskich, gdzie nawet obiekty nieba są włączone do percepcji świata. Poeta przedstawia pewną mapę ojczyzny w swoich wierszach, która jest szersza niż terytorium etniczne Buriacji, ale obejmuje miejsca z sąsiednich regionów, a także Mongolię jako ojczyznę przodków. Co więcej, Dugarow kształtuje alternatywną, historycznie uzasadnioną mapę dla nomadów - mapę stepu euroazjatyckiego zamiast mapy Związku Radzieckiego. W wymiarze przestrzennym, a także czasowym, poeta pokazuje współczesne przejście do percepcji zglobalizowanego świata. Współczesny nomad nie ogranicza się tylko do przestrzeni stepowych, ale może koczować na całej planecie. Co więcej, poeta subtelnie podkreśla, że tradycyjny światopogląd ludu Buriacji jest zgodny z globalną wizją: buddyjskie idee wzajemnego powiązania i jedności miejsc i działań, a także idea zdecentralizowanego centrum świata właściwa światopoglądowi Buriatów spełnia zasady zglobalizowanej nowoczesności. Przedstawiona analiza w pewnym stopniu pokazuje postkolonialny charakter poezji Dugarowa. Jednak nie skupiając się na traumatycznym dyskursie sowieckich doświadczeń we współczesnej literaturze buriackiej, ani na dyskusjach o mniejszościach i wykluczeniu społecznym, ale o unikalnym światopoglądzie i wierzeniach Buriatów odzwierciedlonych w poezji Baira Dugarova, nie chcę, aby moje badania były zamknięte tylko w ramach postkolonialnych. Zamiast tego postrzegam je jako wkład w światowe studia literatury. Chciałem pokazać, że tradycyjna kultura Buriacji nie powinna ograniczać się ani do granic określonego obszaru geograficznego, ani do jednego języka, i z tej perspektywy poezję Baira Dugarowa w pewien sposób można uznać za transkulturową. Idąc szlakiem nomadów od czasów starożytnych do nowoczesności, od stepu Wewnętrznej Azji po świat globalny Dugarov przekracza granice i godzi w swojej poezji dwoistość koczowniczej przeszłości i zglobalizowanej teraźniejszości, natury i kultury. Nostalgia wyrażona sprzecznym zwrotem „osiadła tęsknota za siodłem” staje się jednocześnie wyrazem mieszanej tożsamości eurazjatyckiej, gdzie współistnieje mitologia szamańska, filozofia buddyjska i kultura europejska w wydaniu rosyjskim.

The dissertation is devoted to the reflection of ethnic identity in the poetry of Bair Dugarov, and at the same time seeks to define the place and role of the poet in the post-Soviet Buryatia. I argue that restoration of historical memory, reconsidering the frameworks of historical development of the Buryats become the main topics of Dugarov’s poems. In a certain way, the creativity of the poet can be viewed as a large-scale artistic representation of the Buryat history and contemporary ethnic identity while the poet himself, known and cited, becomes one of the most vivid representatives of the Buryat contemporary literature. The Buryat literature studies remain underrepresented in the contemporary global scholarship. The Buryat writers and their literary works rarely served as a main subject of a PhD thesis in English before. As for the Buryat literary criticism the topic of ethnic identity expressed in Buryat literature is studied fragmentarily. What is more, despite numerous works devoted to the creativity of Dugarov, the analysis of his poetry demands broader cultural and historical context. At the same time, anthropological and ethnological studies of post-Soviet Buryatia, and ethnic identity of the Buryats continue to ignore analyzing Buryat literature. Focusing on general tendencies, such researches pay less attention to specific personalities engaged in ethnic identity construction. All the above mentioned predetermined the interdisciplinarity of my research, which lies in balancing between literary analysis of the poetry of Bair Dugarov and examination of broad historical and cultural context of Buryatia. In other words, in this dissertation I try to correlate the biography of the poet with the historical period of post-Soviet Buryatia, and further search the interrelatedness of images and motifs of his poems with his public and academic background. In such a way, while basing on the analysis of Dugarov’s poems from Soviet (Dugarov 1986) to the latest ones (Dugarov 2015), I also apply archival documents, statistic data, media and discourse analysis in my research, further supporting my findings by interviews with the poet and other public figures. The dissertation is divided into four chapters. Chapter I represents an overview of Buryat literature development. Following the contemporary discourse of Buryat history reconsideration, I start with the description of all-Mongolian literature (13th-17th centuries). Folklore, historical chronicles, didactic literature and Buddhist works were general for all Buddhist world of the Central and East Asia, Tibet and India. The analysis of such pieces of Mongolian literature as The Secret History of the Mongols, an epic about Geser, and The Namtar of Milarepa is determined by further application of their images and motifs in the poetry of Bair Dugarov. As I show it in the next chapters, these literary monuments influenced a lot on the growth of Dugarov as a poet, and in many aspects predetermined his poetic road. I proceed with the review of proper Buryat literature tracing how genres and motifs of the all-Mongolian period became adopted to the Buryat context, and at the same time examine the new themes arisen under the new local conditions. Following the chronology, I continue with the analysis of Buryat national literature in Soviet times, which is connected with reorientation to Russian and generally European literary tradition. Among the review of new genres and works by Buryat writers and poets I also consider the phenomenon of Buryat literature in Russian language as the language choice for poetic self-expression becomes crucial for the poet under research too. Chapter II is dedicated to the analysis of ethnic identity construction during the post-Soviet period, as well as the role of Bair Dugarov in it. Following the idea of “invented traditions” introduced by Eric Hobsbawm, I outline the major components and symbols of Buryat ethnicity, trace their correspondence to the development of Buryat literature in general and the biography of Bair Dugarov in particular. In fact, I argue that Dugarov is not merely a poet whose poems inspired the Buryats in the critical time of the collapse of the Soviet Union, but also a successful scholar, and a significant public activist whose work at the Union of Writers in the 1990s impacted on the “revival” / “invention” of traditions. In other words, in this chapter I try to fit the poet, his biography into the context of his historical period and identify his role in the national and cultural revival movement of post-Soviet Buryatia. Chapters III and IV represent the literary analysis of Dugarov’s poetry. Both chapters aim to expose Dugarov’s personal interpretation of the historical past of the Buryat people in the context of Eurasian space, the spiritual connection with Mongolia and wider – Central Asia. As I underline it throughout the dissertation, Dugarov is not merely a poet, but a scholar. His deep academic awareness in Buryat history and culture predetermined the broad scope of his poetry. On temporal level it is the historical past, present and future of the Buryats, on spacial – it is the map of not only his homeland, but all of the world seen through the lens of Buryat worldview. Dugarov shows high competence in the traditional knowledge of the Buryats; he chooses and compresses in his poems such symbols and concepts of Buryat ethnicity that are not lying on the surface, but reveal the deep wisdom of traditional belief. In Chapter III, I trace an alternative temporal route of the people from all-Mongolian period to the present times introduced by the poet; the route, which deconstructs the Soviet discourse of historical development of the Buryats. After the years of Soviet ethnic and linguistic denial, the revival of historical memory turns into the main topic and the life purpose of the poet. Chapter IV is dedicated to the spacial route of his nomad. Applying the idea of Franco Moretti about literary maps, I analyze the placenames in order to reveal the implicit patterns of Dugarov’s poetry. In such a way, I argue that the idea of a flat map actually does not reflect the traditional nomadic worldview of the Mongolian people, where even the sky objects are included in to the world perception. The poet presents a certain map of homeland in his poems, which is wider than the territory of ethnic Buryatia, but includes the places from neighbor regions, as well as Mongolia as an ancestral homeland. What is more, Dugarov shapes an alternative, historically justified map for the nomads – the map of Eurasian steppe instead of the map of the Soviet Union. In spacial dimension, as well as in temporal, the poet shows the contemporary shift to the globalized world perception. The modern nomad is not limited to the steppe spaces only, but can nomadize throughout the whole planet. What is more, the poet subtly points out that the traditional worldview of the Buryat people is compliant with the global vision: the Buddhist ideas of interrelatedness and unity of places and actions as well as the idea of deterritorialized center of the world inherent to the Buryat worldview meet the principles of globalized modernity. The presented analysis to a certain extent shows the postcolonial character of Dugarov’s poetry. However, focusing neither on the traumatic discourse of Soviet experience in the contemporary Buryat literature, nor on the discussions of minorities and social exclusion, but unique worldview and beliefs of the Buryats reflected in the poetry of Bair Dugarov, I do not want my research to be locked within the postcolonial framework only. Instead, I view it as the contribution to the world literature studies. I wanted to show that the Buryat traditional culture should be limited neither to the borders of a specific geographical area, nor one language, and from this perspective the poetry of Bair Dugarov in a certain way can be considered transcultural. Following the route of the nomad from ancient times to modernity, from Inner Asia steppe to the global world Dugarov transcends the boundaries and reconciles the duality of nomadic past and globalized present, nature and culture in his poetry. Nostalgia expressed as contradictory “settled sorrow of saddle” becomes at the same time the expression of mixed Eurasian identity where shaman mythology, Buddhist philosophy and European culture in its Russian edition become coexistent.